Gần đây, thị trường vàng đã rất sôi động. Giá vàng trong nước vượt mốc 1400元/gram, vàng giao ngay quy đổi ra nhân dân tệ cũng vượt 1000元/gram, trong khi vàng giao ngay tại New York còn đứng trên mức 4400 USD/ounce, liên tục xác lập kỷ lục mới. Mỗi lần cảnh tượng như vậy xuất hiện, phản ứng của nhà đầu tư đều rất thú vị — một bên là lo lắng "Trời ơi, lại tăng nữa rồi, có nên mua theo không?", một bên là cảnh báo "Giá cao như vậy, phải cẩn thận rủi ro". Có vẻ như hai quan điểm đang đấu tranh, nhưng thực ra đằng sau đó là cùng một câu hỏi: Vàng thực sự nên được phân bổ như thế nào mới đúng?

Gần đây nhiều người hỏi về vấn đề này. Bạn sẽ nhận thấy nhiều nhà đầu tư thực ra đang dao động giữa "muốn phân bổ" và "không dám phân bổ", trạng thái mâu thuẫn này rất chân thực.

Từ góc độ phân bổ tài sản, vàng thực sự rất quan trọng, nhưng điều then chốt là phải hiểu rõ vai trò thực sự của nó. Nhiều người nghĩ rằng phân bổ vàng để kiếm lời, tăng lợi nhuận, nhưng thực ra không đúng. Nhiệm vụ cốt lõi của vàng trong danh mục là để phòng ngừa rủi ro. Khi cổ phiếu, trái phiếu và các tài sản truyền thống biến động, vàng thường có xu hướng di chuyển ngược chiều hoặc duy trì ổn định, giúp nâng cao khả năng chống chịu rủi ro của toàn bộ danh mục. Giá trị của vàng nằm ở tính ổn định, chứ không phải tăng trưởng.

Để hiểu rõ cách phân bổ vàng, trước tiên cần biết cách định giá vàng.

**Logic định giá vàng**

Vàng về bản chất là một công cụ lưu trữ của cải, không giống như cổ phiếu hay trái phiếu tạo ra dòng tiền. Nó không có lãi suất, không cổ tức, giá trị chủ yếu dựa vào việc thị trường định giá lại nó — tức là dựa trên các môi trường vĩ mô khác nhau, mọi người đánh giá lại giá trị của nó là bao nhiêu.

Xét về lịch sử, các yếu tố chính ảnh hưởng đến giá vàng gồm có vài khía cạnh: Thứ nhất là sức mạnh của đồng USD. Khi USD tăng giá, vàng thường bị đẩy xuống; khi USD giảm giá hoặc kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất, vàng dễ tăng giá. Thứ hai là lãi suất thực. Khi lãi suất danh nghĩa trừ đi lạm phát trở thành âm hoặc rất thấp, chi phí cơ hội giữ vàng không sinh lãi sẽ giảm, khiến vàng hấp dẫn hơn. Thứ ba là rủi ro địa chính trị và kỳ vọng suy thoái kinh tế — càng bất định, người ta càng thích giữ vàng như một "tài sản trú ẩn".

**Tính khí của vàng**

Điểm đặc trưng của vàng là nó rất "độc lập". Trong nhiều trường hợp, khi cổ phiếu giảm, vàng lại tăng hoặc ít nhất không giảm cùng lúc. Mối quan hệ ngược chiều này chính là điểm giá trị nhất của nó trong danh mục. Nhưng cũng cần nhận thức rõ: vàng dù là tài sản trú ẩn, nhưng bản thân nó cũng có thể giảm giá. Trong lịch sử, vàng từng có thời điểm rơi từ đỉnh cao, thậm chí còn giảm mạnh.

Xét dài hạn, lợi suất của vàng thường khá trung bình. Vai trò chính của nó thực sự là "để phòng ngừa" và "bảo hiểm", chứ không phải là công cụ "kiếm tiền".

**Cách phân bổ vàng trong danh mục**

Vấn đề then chốt là: nên phân bổ bao nhiêu?

Không có câu trả lời tuyệt đối, nhưng có một nguyên tắc cơ bản. Nếu danh mục của bạn chủ yếu là các tài sản cổ phần (cổ phiếu, quỹ), thì phân bổ khoảng 5%-15% vàng là phổ biến. Tỷ lệ cụ thể phụ thuộc vào khả năng chịu rủi ro của bạn. Càng sợ biến động, có thể phân bổ nhiều hơn; càng có khả năng chịu đựng, tỷ lệ phân bổ vàng có thể thấp hơn.

Ngoài ra, còn một điểm quan trọng: đừng mua vàng khi giá đang ở mức cao. Khi vàng vượt đỉnh lịch sử, thường là thời điểm giá đã cao, nên phân bổ lúc này ít hấp dẫn hơn. Ngược lại, khi vàng điều chỉnh, giá thấp hơn, đó mới là thời điểm có giá trị phân bổ. Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm.

Thêm nữa, cách phân bổ vàng cũng có nhiều lựa chọn. Có thể chọn vàng vật chất, ETF vàng, quỹ vàng, mỗi loại có ưu nhược điểm riêng. ETF vàng có tính thanh khoản tốt, phí thấp, phù hợp với nhà đầu tư phổ thông.

Cuối cùng, lời khuyên là hãy kết hợp việc phân bổ vàng với kế hoạch phân bổ tài sản tổng thể của bạn. Vàng không phải là một khoản đầu tư độc lập, mà là một phần của danh mục. Thường xuyên xem xét, điều chỉnh phù hợp sẽ đáng tin cậy hơn nhiều so với việc mua đuổi theo đỉnh.