Bireysel Yatırımcılar ve Borsa: Heyecan Verici Bir Kripto Varlıklar Pazarındaki Fırtına
2021'de, ABD'li bireysel yatırımcılar ile Wall Street'in short satış yapan kurumları arasında GameStop hissesi etrafında şiddetli bir çatışma yaşandı. İki yıl aradan sonra, şifreleme sektörü benzer bir senaryoyu yeniden sahneledi. 26 Mart'ta, gizemli bir balina tek başına, neredeyse bir merkeziyetsiz borsa için 2,3 milyar dolar kaybettirdi.
Bu sadece basit bir teknik arıza değil, aynı zamanda merkeziyetsiz krizler, fikirlerin ödün verilmesi ve kripto ticaret ekosistemindeki tarafların çıkarlarının şiddetli çatışması ile ilgilidir. Bu olayın gelişimini birlikte gözden geçirelim ve gerçek kazananın kim olduğunu tartışalım.
Bireysel yatırımcılar sıkıştırıyor, platform kanamayı durdurmak için elini kesiyor
Olay merkezi, JellyJelly adında bir token'dır. Sadece bir saat içinde (Singapur saatiyle 21:00-22:00) fiyatı %429 oranında fırlayarak, kısa pozisyonların ciddi bir sıkışmaya maruz kalmasına neden oldu. Ardından, bir merkeziyetsiz borsa, bir trader'ın kendi kendine tasfiye ettiği kısa pozisyonu devraldı ve bir ara 12 milyon dolardan fazla bir kayıp ile karşı karşıya kaldı.
Durum kritik bir noktaya ulaştı: Eğer JellyJelly fiyatı 0.15374'e yükselirse, bu borsanın 230 milyon dolarlık fon havuzu tamamen yok olacak. Fonlar sürekli çıkarken, JellyJelly'nin tasfiye fiyatı da daha da aşağı çekilecek ve bu kötü bir döngü oluşturacak.
Saldırganlar, bu borsa sisteminin dört büyük ölümcül zafiyetini hassas bir şekilde kullandı:
Likit olmayan varlıkların etkili pozisyon sınırlamaları yoktur.
Oracle manipülasyon önleme mekanizması zayıf
Otomatik pozisyon devralma sisteminde sorunlar var
Gerekli devre kesici mekanizmalarının eksikliği
Bu sadece sıradan bir işlem değil, aynı zamanda sisteme yönelik bir zayıflık saldırısı gibi; borsa iki arada bir derede kaldı: ya büyük meblağların tasfiye riskiyle yüz yüze gelmesine göz yumacak ya da "merkeziyetsizlik" ilkesinden vazgeçip acil müdahale önlemleri alacak.
Piyasa duygusu hızla ısınırken, çok sayıda bireysel yatırımcı avlanma eylemine katılmaya başladı. Bazı etkili düşünce liderleri hatta büyük merkezi borsa kurucularını "savaşa katılmaya" çağırdı. Bir büyük borsa yöneticisi, sosyal medyada JELLYJELLY'nin listeye alınması önerisine yanıt vererek, bu token'ın fiyatında daha fazla dalgalanmaya neden oldu.
Bireysel yatırımcılar zaferin ışığını görmüş gibi görünüyor, borsa bu darbeyi kaldırmakta zorlanacak diye bekliyorlar.
Ancak, bireysel yatırımcılar zaferi garantilediklerini düşündükleri anda, borsa acil doğrulayıcı oylamasını başlattı ve JELLYJELLY token'ını tamamen kaldırma kararı aldı. Bu karar, yalnızca iki dakika içinde 'konsensüs' sağlandı. Ardından, platform hızla resmi bir açıklama yaptı ve yönetim kurulunun acil müdahale ettiğini ve ilgili varlıkları kaldırdığını duyurdu, platformun 'piyasayı istikrara kavuşturma' kararlılığını göstererek, bu zorlayıcı durumun yatışmasını sağladı.
Bu tarihindeki en şiddetli baskın eylemi, nihayetinde kurum tarafının "kabul etmesi" ile sona erdi.
Merkeziyetsiz Borsa'nın İnanç Krizi
Bu olay, önümüzdeki birkaç yıl içinde tamamen merkeziyetsiz bir borsa platformunun hala sadece idealde var olabileceğini ortaya koyuyor.
Olay, borsanın önemli bir açığını ortaya çıkardı: düşük piyasa değeri ve düşük likiditeye sahip coinlerde büyük pozisyonlar açılmasına izin veriyor, bu pozisyonlar tasfiye edildiğinde piyasada yeterli karşı taraf bulunmuyor. Diğer bir deyişle, piyasa derinliği bu kadar büyük ölçekli işlemleri desteklemiyor; bir sıkıştırma ile karşılaşılırsa, likidite doğrudan çöküyor ve tasfiye mekanizması etkisiz hale geliyor.
Bu borsa, tarafsız bir "lisans veren" rolü oynamalıydı, ancak istemeden bir bahis oyununun katılımcısı haline geldi. Daha da sorgulanabilir olan ise, durum kötüleştiğinde hızla tekrar "lisans veren" rolüne dönmesi ve doğrudan işlem kanallarını kapatmasıdır.
Pazarın merkeziyetsiz borsalara olan inancı sarsılmaya başladı. İki dakika içinde geçirilen "konsensüs", yönetim komitesinin keyfi olarak kuralları değiştirmesi, işlem çiftlerini kapatacağız denildiğinde kapatılması gibi davranışlar, birçok merkeziyetsiz borsadan daha hızlı gerçekleşiyor. İnsanlar, sözde "merkeziyetsizlik" in, pazar istikrarlı olduğunda mı geçerli olduğu, bir kez kontrolden çıktığında ise "istediğini yapma" haline mi dönüşeceğini sorgulamaya başladı.
Eğer merkeziyetsiz borsa da "zorla kaldırma" yapabiliyorsa, o zaman merkeziyetsiz olmanın anlamı nedir? Merkezi borsa mı daha güvenilir, yoksa merkeziyetsiz platformlar mı daha güvenilir?
Merkeziyetsiz Fikir ile Sermaye Verimliliği Arasındaki Çelişki
"Merkeziyetsizlik" açısından bakıldığında, merkeziyetsiz borsa daha güvenli görünüyor çünkü kullanıcı varlıkları her zaman kendi ellerinde, merkezi kuruluşların suistimal etmesinden endişe duymalarına gerek yok. Otomatik piyasa yapıcı (AMM) mekanizması merkeziyetsiz ticaretin uygulanabilirliğini sağlasa da, dezavantajları da belirgin: yetersiz likidite, yüksek kayma ve kalıcı kayıplar, kullanıcı deneyimi ortalama. Çoğu insan merkeziyetsiz borsa kullanırken ya uzun vadeli coin tutuyor ya da airdrop etkinliklerine katılıyor, günlük ticaret deneyimi pek de ideal değil.
Merkezi borsalar kullanımı kolay, yeterli likiditeye sahip ve güçlü özellikler sunar; hem sözleşme ticareti hem de nakit ticareti oldukça akıcıdır. Ancak avantajları ve dezavantajları vardır: Fonlar yatırıldığında, kullanıcı varlıklar üzerinde doğrudan kontrolünü kaybeder. Tarihte birçok borsa saldırıya uğramış veya iflas etmiştir; hiçbir borsa kullanıcısının tamamen güvenli olduğunu garanti edemez.
Bu olay, bu tür bir ikilem için tipik bir örnektir: merkeziyetsizlik ideali ile sermaye verimliliği arasında doğal bir çatışma vardır. Kesin bir merkeziyetsizlik peşinde koşmak, sermaye verimliliğini etkileyecektir; en yüksek sermaye verimliliğini sağlamak ise genellikle belirli bir merkezi kontrol düzeyini gerektirir.
Bu klasik bir ikilem: merkeziyetsizlik ilkesine bağlı kalmak, olası sistematik riskleri ve sermaye verimliliği kaybını kabul etmek mi, yoksa gerektiğinde merkeziyetsizliğin bir kısmından feragat ederek sistem güvenliğini ve sermaye verimliliğini sağlamak mı? Bu borsa, büyük kayıplarla karşılaştığında protokolü korumak için müdahale yöntemini seçti, ancak bu da sert eleştirilerle karşılaşmasına neden oldu.
Dikkate değer olan, birçok eleştirmenin kendilerinin de benzer bir ikilemle karşılaştığıdır. Örneğin, tanınmış bir türev borsa platformu, 12 Mart 2020'deki piyasa dalgalanması sırasında acil önlemler almış ve doğrudan çökmüş, bu da karışık değerlendirmelere yol açmıştır. O dönemde acil önlemler alınmazsa, tüm Kripto Varlıklar sektörüne felaket gibi sonuçlar doğurabilirdi. Bu durum, fikirler ile gerçeklik arasındaki karmaşık ilişkiyi vurgulamaktadır.
Geleceğe baktığımızda, merkeziyetsiz borsaların "kısmi merkezileşme + şeffaf kurallar + gerektiğinde müdahale" yönünde gelişebileceği, bunun yerine "tamamen merkeziyetsiz + serbest piyasa" veya "tamamen merkezi + karanlık kutu işlemleri + her an müdahale" gibi uç noktalara yönelmekten kaçınacağı düşünülmektedir.
Şifreleme kültürü ve sermaye verimliliği arasında, yeni nesil merkeziyetsiz borsa, yeterli zincir üzeri şeffaflığı ve kullanıcı kontrolünü korurken, kriz anlarında sistem güvenliğini ve kullanıcı varlıklarını etkili bir şekilde koruyacak bir denge arayışında olacaktır. Bu denge, bir ideolojiye ihanet değil, gerçekliğe pratik bir yanıt olarak görülmelidir.
Merkezi borsa da dönüşüm baskısıyla karşı karşıya. Kullanıcıların varlık kontrolü konusundaki endişeleri ve merkeziyetsiz borsaların getirdiği rekabetle yüzleşen merkezi borsalar, Web3 cüzdanını merkezine alan stratejik bir dönüşüm gerçekleştiriyor. İster sektör liderleri, ister köklü borsalar, isterse yeni platformlar olsun, hepsi "merkezi borsa + Web3 cüzdan" modeli ile merkezi borsanın kolaylığını ve merkeziyetsizliğin güvenliğini dengelemeye çalışıyor:
Tanınmış bir borsa, cüzdan işini aktif bir şekilde geliştirerek sadece iş alanını genişletmekle kalmadı, aynı zamanda sektör içindeki konumunu da başarıyla pekiştirdi.
Başka bir büyük borsa, 2018'de tanınmış bir cüzdan projesini satın aldı, ancak merkeziyetsiz borsa pazarının yükselişinden sonra gerçekten önem vermeye başladı ve Ar-Ge ile pazarlama yatırımlarını önemli ölçüde artırdı.
Bazı köklü borsalar da trende ayak uydurarak kendi Web3 cüzdanlarını oluşturdu ve kullanıcıların yüksek riskli yüksek getirili varlık taleplerini karşılamak için popüler yeni projeleri başlatmak üzere özel alanlar kurdular.
Son yıllarda kurulan yeni borsalar, öngörüsel bir şekilde tam işlevsel Web3 cüzdanı sunmuş ve çok zincirli ekosisteme öncülük ederek, yoğun rekabet içinde farklılaşma arayışında bulunuyorlar.
Bu dönüşüm yalnızca kullanıcı taleplerine bir yanıt değil, aynı zamanda sektör gelişim mantığına da bir uyumdur. Web3 cüzdan işlevlerini entegre ederek, merkezi borsa hem derinliği ve verimliliği korumuş hem de kullanıcılara varlıklarını kontrol etme seçeneği sunmuştur - kullanıcılar ihtiyaçlarına göre varlıklarını ne zaman borsa emanetine bırakacaklarına ve ne zaman kendi kontrolündeki cüzdana aktaracaklarına karar verebilirler.
Sektörün olgunlaşmasıyla birlikte, belki de daha fazla "sınırlı merkeziyetsizlik" ve "şeffaf merkeziyetçilik" çözümlerinin bir arada var olduğunu göreceğiz. Bu entegrasyon gelişiminde, şeffaflık, güvenlik ve verimlilik arasında en iyi dengeyi bulabilen katılımcılar, giderek artan piyasa rekabetinde öne çıkabilirler.
Merkezi borsa verimliliği ile merkeziyetsiz borsa şeffaflığını bir arada sunmak, belki de kripto ticaretinin bir sonraki gelişim aşamasıdır - bu, kavramların karşıtlığı değil, avantajların entegrasyonudur.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
12 Likes
Reward
12
6
Repost
Share
Comment
0/400
StableBoi
· 8h ago
gme ile aynı senaryo
View OriginalReply0
LiquidityWitch
· 08-07 07:49
likidite manipülasyonunun karanlık sanatları... boşluk tarafından toplanan bir başka ruh
View OriginalReply0
LiquidationTherapist
· 08-07 07:48
Yine bir sıfıra düşme kurbanı
View OriginalReply0
CrashHotline
· 08-07 07:46
bireysel yatırımcılar tekrar geldi, tatlı bir işten çıkarma sezonu
View OriginalReply0
ForumMiningMaster
· 08-07 07:42
Dipte pozisyonu artırın, büyük yükselişi bekliyorum.
Şifreleme piyasası fırtınası: DEX inanç kriziyle karşı karşıya
Bireysel Yatırımcılar ve Borsa: Heyecan Verici Bir Kripto Varlıklar Pazarındaki Fırtına
2021'de, ABD'li bireysel yatırımcılar ile Wall Street'in short satış yapan kurumları arasında GameStop hissesi etrafında şiddetli bir çatışma yaşandı. İki yıl aradan sonra, şifreleme sektörü benzer bir senaryoyu yeniden sahneledi. 26 Mart'ta, gizemli bir balina tek başına, neredeyse bir merkeziyetsiz borsa için 2,3 milyar dolar kaybettirdi.
Bu sadece basit bir teknik arıza değil, aynı zamanda merkeziyetsiz krizler, fikirlerin ödün verilmesi ve kripto ticaret ekosistemindeki tarafların çıkarlarının şiddetli çatışması ile ilgilidir. Bu olayın gelişimini birlikte gözden geçirelim ve gerçek kazananın kim olduğunu tartışalım.
Bireysel yatırımcılar sıkıştırıyor, platform kanamayı durdurmak için elini kesiyor
Olay merkezi, JellyJelly adında bir token'dır. Sadece bir saat içinde (Singapur saatiyle 21:00-22:00) fiyatı %429 oranında fırlayarak, kısa pozisyonların ciddi bir sıkışmaya maruz kalmasına neden oldu. Ardından, bir merkeziyetsiz borsa, bir trader'ın kendi kendine tasfiye ettiği kısa pozisyonu devraldı ve bir ara 12 milyon dolardan fazla bir kayıp ile karşı karşıya kaldı.
Durum kritik bir noktaya ulaştı: Eğer JellyJelly fiyatı 0.15374'e yükselirse, bu borsanın 230 milyon dolarlık fon havuzu tamamen yok olacak. Fonlar sürekli çıkarken, JellyJelly'nin tasfiye fiyatı da daha da aşağı çekilecek ve bu kötü bir döngü oluşturacak.
Saldırganlar, bu borsa sisteminin dört büyük ölümcül zafiyetini hassas bir şekilde kullandı:
Bu sadece sıradan bir işlem değil, aynı zamanda sisteme yönelik bir zayıflık saldırısı gibi; borsa iki arada bir derede kaldı: ya büyük meblağların tasfiye riskiyle yüz yüze gelmesine göz yumacak ya da "merkeziyetsizlik" ilkesinden vazgeçip acil müdahale önlemleri alacak.
Piyasa duygusu hızla ısınırken, çok sayıda bireysel yatırımcı avlanma eylemine katılmaya başladı. Bazı etkili düşünce liderleri hatta büyük merkezi borsa kurucularını "savaşa katılmaya" çağırdı. Bir büyük borsa yöneticisi, sosyal medyada JELLYJELLY'nin listeye alınması önerisine yanıt vererek, bu token'ın fiyatında daha fazla dalgalanmaya neden oldu.
Bireysel yatırımcılar zaferin ışığını görmüş gibi görünüyor, borsa bu darbeyi kaldırmakta zorlanacak diye bekliyorlar.
Ancak, bireysel yatırımcılar zaferi garantilediklerini düşündükleri anda, borsa acil doğrulayıcı oylamasını başlattı ve JELLYJELLY token'ını tamamen kaldırma kararı aldı. Bu karar, yalnızca iki dakika içinde 'konsensüs' sağlandı. Ardından, platform hızla resmi bir açıklama yaptı ve yönetim kurulunun acil müdahale ettiğini ve ilgili varlıkları kaldırdığını duyurdu, platformun 'piyasayı istikrara kavuşturma' kararlılığını göstererek, bu zorlayıcı durumun yatışmasını sağladı.
Bu tarihindeki en şiddetli baskın eylemi, nihayetinde kurum tarafının "kabul etmesi" ile sona erdi.
Merkeziyetsiz Borsa'nın İnanç Krizi
Bu olay, önümüzdeki birkaç yıl içinde tamamen merkeziyetsiz bir borsa platformunun hala sadece idealde var olabileceğini ortaya koyuyor.
Olay, borsanın önemli bir açığını ortaya çıkardı: düşük piyasa değeri ve düşük likiditeye sahip coinlerde büyük pozisyonlar açılmasına izin veriyor, bu pozisyonlar tasfiye edildiğinde piyasada yeterli karşı taraf bulunmuyor. Diğer bir deyişle, piyasa derinliği bu kadar büyük ölçekli işlemleri desteklemiyor; bir sıkıştırma ile karşılaşılırsa, likidite doğrudan çöküyor ve tasfiye mekanizması etkisiz hale geliyor.
Bu borsa, tarafsız bir "lisans veren" rolü oynamalıydı, ancak istemeden bir bahis oyununun katılımcısı haline geldi. Daha da sorgulanabilir olan ise, durum kötüleştiğinde hızla tekrar "lisans veren" rolüne dönmesi ve doğrudan işlem kanallarını kapatmasıdır.
Pazarın merkeziyetsiz borsalara olan inancı sarsılmaya başladı. İki dakika içinde geçirilen "konsensüs", yönetim komitesinin keyfi olarak kuralları değiştirmesi, işlem çiftlerini kapatacağız denildiğinde kapatılması gibi davranışlar, birçok merkeziyetsiz borsadan daha hızlı gerçekleşiyor. İnsanlar, sözde "merkeziyetsizlik" in, pazar istikrarlı olduğunda mı geçerli olduğu, bir kez kontrolden çıktığında ise "istediğini yapma" haline mi dönüşeceğini sorgulamaya başladı.
Eğer merkeziyetsiz borsa da "zorla kaldırma" yapabiliyorsa, o zaman merkeziyetsiz olmanın anlamı nedir? Merkezi borsa mı daha güvenilir, yoksa merkeziyetsiz platformlar mı daha güvenilir?
Merkeziyetsiz Fikir ile Sermaye Verimliliği Arasındaki Çelişki
"Merkeziyetsizlik" açısından bakıldığında, merkeziyetsiz borsa daha güvenli görünüyor çünkü kullanıcı varlıkları her zaman kendi ellerinde, merkezi kuruluşların suistimal etmesinden endişe duymalarına gerek yok. Otomatik piyasa yapıcı (AMM) mekanizması merkeziyetsiz ticaretin uygulanabilirliğini sağlasa da, dezavantajları da belirgin: yetersiz likidite, yüksek kayma ve kalıcı kayıplar, kullanıcı deneyimi ortalama. Çoğu insan merkeziyetsiz borsa kullanırken ya uzun vadeli coin tutuyor ya da airdrop etkinliklerine katılıyor, günlük ticaret deneyimi pek de ideal değil.
Merkezi borsalar kullanımı kolay, yeterli likiditeye sahip ve güçlü özellikler sunar; hem sözleşme ticareti hem de nakit ticareti oldukça akıcıdır. Ancak avantajları ve dezavantajları vardır: Fonlar yatırıldığında, kullanıcı varlıklar üzerinde doğrudan kontrolünü kaybeder. Tarihte birçok borsa saldırıya uğramış veya iflas etmiştir; hiçbir borsa kullanıcısının tamamen güvenli olduğunu garanti edemez.
Bu olay, bu tür bir ikilem için tipik bir örnektir: merkeziyetsizlik ideali ile sermaye verimliliği arasında doğal bir çatışma vardır. Kesin bir merkeziyetsizlik peşinde koşmak, sermaye verimliliğini etkileyecektir; en yüksek sermaye verimliliğini sağlamak ise genellikle belirli bir merkezi kontrol düzeyini gerektirir.
Bu klasik bir ikilem: merkeziyetsizlik ilkesine bağlı kalmak, olası sistematik riskleri ve sermaye verimliliği kaybını kabul etmek mi, yoksa gerektiğinde merkeziyetsizliğin bir kısmından feragat ederek sistem güvenliğini ve sermaye verimliliğini sağlamak mı? Bu borsa, büyük kayıplarla karşılaştığında protokolü korumak için müdahale yöntemini seçti, ancak bu da sert eleştirilerle karşılaşmasına neden oldu.
Dikkate değer olan, birçok eleştirmenin kendilerinin de benzer bir ikilemle karşılaştığıdır. Örneğin, tanınmış bir türev borsa platformu, 12 Mart 2020'deki piyasa dalgalanması sırasında acil önlemler almış ve doğrudan çökmüş, bu da karışık değerlendirmelere yol açmıştır. O dönemde acil önlemler alınmazsa, tüm Kripto Varlıklar sektörüne felaket gibi sonuçlar doğurabilirdi. Bu durum, fikirler ile gerçeklik arasındaki karmaşık ilişkiyi vurgulamaktadır.
Kripto Varlıklar pazarının gelecekteki gelişim yönü
Geleceğe baktığımızda, merkeziyetsiz borsaların "kısmi merkezileşme + şeffaf kurallar + gerektiğinde müdahale" yönünde gelişebileceği, bunun yerine "tamamen merkeziyetsiz + serbest piyasa" veya "tamamen merkezi + karanlık kutu işlemleri + her an müdahale" gibi uç noktalara yönelmekten kaçınacağı düşünülmektedir.
Şifreleme kültürü ve sermaye verimliliği arasında, yeni nesil merkeziyetsiz borsa, yeterli zincir üzeri şeffaflığı ve kullanıcı kontrolünü korurken, kriz anlarında sistem güvenliğini ve kullanıcı varlıklarını etkili bir şekilde koruyacak bir denge arayışında olacaktır. Bu denge, bir ideolojiye ihanet değil, gerçekliğe pratik bir yanıt olarak görülmelidir.
Merkezi borsa da dönüşüm baskısıyla karşı karşıya. Kullanıcıların varlık kontrolü konusundaki endişeleri ve merkeziyetsiz borsaların getirdiği rekabetle yüzleşen merkezi borsalar, Web3 cüzdanını merkezine alan stratejik bir dönüşüm gerçekleştiriyor. İster sektör liderleri, ister köklü borsalar, isterse yeni platformlar olsun, hepsi "merkezi borsa + Web3 cüzdan" modeli ile merkezi borsanın kolaylığını ve merkeziyetsizliğin güvenliğini dengelemeye çalışıyor:
Bu dönüşüm yalnızca kullanıcı taleplerine bir yanıt değil, aynı zamanda sektör gelişim mantığına da bir uyumdur. Web3 cüzdan işlevlerini entegre ederek, merkezi borsa hem derinliği ve verimliliği korumuş hem de kullanıcılara varlıklarını kontrol etme seçeneği sunmuştur - kullanıcılar ihtiyaçlarına göre varlıklarını ne zaman borsa emanetine bırakacaklarına ve ne zaman kendi kontrolündeki cüzdana aktaracaklarına karar verebilirler.
Sektörün olgunlaşmasıyla birlikte, belki de daha fazla "sınırlı merkeziyetsizlik" ve "şeffaf merkeziyetçilik" çözümlerinin bir arada var olduğunu göreceğiz. Bu entegrasyon gelişiminde, şeffaflık, güvenlik ve verimlilik arasında en iyi dengeyi bulabilen katılımcılar, giderek artan piyasa rekabetinde öne çıkabilirler.
Merkezi borsa verimliliği ile merkeziyetsiz borsa şeffaflığını bir arada sunmak, belki de kripto ticaretinin bir sonraki gelişim aşamasıdır - bu, kavramların karşıtlığı değil, avantajların entegrasyonudur.