
Mạng peer-to-peer (P2P) là giao thức trực tuyến vận hành mà không cần máy chủ trung tâm để lưu trữ hoặc truyền dữ liệu. Khác với mô hình máy khách-máy chủ truyền thống, nơi người dùng kết nối đến máy chủ trung tâm, mỗi thành viên trong mạng P2P đồng thời là một máy chủ nội bộ. Khi người dùng cài đặt phần mềm P2P, họ ngay lập tức trở thành một node hoặc một phần của hệ thống cơ sở dữ liệu của mạng.
Mạng P2P không có node đặc quyền nào để lưu trữ hoặc truyền dữ liệu. Tất cả thành viên đều được truy cập thông tin bình đẳng và cùng chia sẻ trách nhiệm duy trì, quản lý dữ liệu trong giao thức. Những ví dụ tiêu biểu về mạng P2P là hệ thống chia sẻ tệp và các giao thức truyền thông phi tập trung.
Mạng P2P hỗ trợ nhiều ứng dụng đa dạng. Các tổ chức có thể triển khai mạng P2P để ghi nhận và chia sẻ dữ liệu nội bộ, tối ưu hóa quy trình làm việc mà không phụ thuộc vào máy chủ của bên thứ ba. Một số nền tảng từ thiện ứng dụng hình thức gây quỹ peer-to-peer nhằm chuyển tài sản số trực tiếp giữa các người dùng.
Đặc biệt, các giao thức P2P là nền tảng cho tiền mã hóa phi tập trung. Tiềm năng ứng dụng gần như không giới hạn, miễn là số lượng máy tính tham gia mạng đủ lớn.
Blockchain là một mạng P2P bảo vệ tiền mã hóa mà không cần cơ quan trung ương kiểm soát. Nhà mật mã học Satoshi Nakamoto đã giới thiệu mô hình này năm 2008, sử dụng thuật toán đồng thuận mà các node tham gia phải tuân thủ để gia nhập và duy trì giao thức.
Với một số loại tiền mã hóa, hệ thống proof-of-work (PoW) yêu cầu các node hoặc thợ đào giải bài toán toán học để thêm block giao dịch tiếp theo vào sổ cái thanh toán phân tán.
Bên cạnh các đồng tiền mã hóa nổi bật, nhiều dự án khác cũng khai thác công nghệ blockchain. Một số dự án sử dụng phần mềm P2P của blockchain để phi tập trung hóa ứng dụng web, phát triển ứng dụng phi tập trung (dApp) xử lý các chức năng phức tạp mà không cần trung gian.
Các lợi ích tiềm năng của mạng P2P gồm:
Các hạn chế tiềm năng gồm:
Mạng peer-to-peer mang lại mô hình phi tập trung cho giao tiếp trực tuyến và chia sẻ dữ liệu. Dù có những thách thức như dễ bị tấn công theo phương thức đặc thù và khó quản lý dữ liệu, mạng P2P vẫn ưu việt ở khả năng chống kiểm duyệt, mở rộng và loại bỏ điểm lỗi đơn lẻ. Theo đà phát triển công nghệ, mạng P2P tiếp tục giữ vai trò cốt lõi trong tiền mã hóa, ứng dụng phi tập trung và thúc đẩy một Internet mở, bền vững hơn.
Mạng peer-to-peer là giao thức trực tuyến phi tập trung, nơi mỗi thành viên đóng vai trò máy chủ nội bộ, loại bỏ sự cần thiết của máy chủ trung tâm để lưu trữ hoặc truyền dữ liệu.
Trong blockchain, mạng P2P mang lại bảo mật phi tập trung cho tiền mã hóa, sử dụng các thuật toán đồng thuận—như proof-of-work—để xác thực giao dịch.
Lợi ích gồm loại bỏ điểm lỗi đơn lẻ, khả năng chống kiểm duyệt, khả năng mở rộng. Hạn chế gồm dễ bị tấn công Sybil và khó khăn trong việc sao lưu dữ liệu.











