Bong bóng AI và thị trường gấu Crypto, tất cả chỉ là nhiễu động.

Hai tuần vừa qua, làn sóng AI đã trở thành chủ đề nóng nhất trong giới công nghệ toàn cầu. Những tranh luận gay gắt khiến vốn hóa thị trường của các công ty trên Nasdaq giảm 5%, giá trị các doanh nghiệp AI lớn như NVIDIA, Meta và Oracle lao dốc từ 10–30%. Các nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ và tài chính chia rẽ sâu sắc, tranh cãi không khoan nhượng. Cùng lúc, thị trường crypto liên tục đi xuống từ ngày 11 tháng 10, toàn ngành căng thẳng bàn luận xem liệu thị trường gấu đã thực sự xuất hiện.

Bạn bè tôi thường hỏi quan điểm về bong bóng AI và liệu crypto đang ở chu kỳ tăng hay giảm. Thực lòng, tôi không biết và cũng không quá bận tâm. AI lẫn crypto đều đầy rẫy bất định: Liệu các mô hình ngôn ngữ lớn có dẫn đến AGI, các công ty AI có đang “làm đẹp” lợi nhuận bằng cách kéo dài khấu hao, hàng loạt GPU có đang bị bỏ không, khi nào thanh khoản crypto sẽ hồi phục. Những câu hỏi này quan trọng với Trump, Jensen Huang, Elon Musk, Altman — nhưng với người bình thường, giải mã chúng không phải điều kiện để đưa ra lựa chọn đúng. Thứ khiến giới tinh hoa tranh luận dữ dội có thể chỉ là “tiếng ồn” đối với phần còn lại. Tập trung quá vào tiếng ồn đó sẽ làm lu mờ những cơ hội thực sự rõ ràng.

Ngày nay, truyền thông bị chi phối bởi nhóm nhỏ những người có quyền lực, dẫn dắt dư luận và thu hút mọi ánh nhìn. Người bình thường vật lộn với thực tế, thường bỏ qua những vấn đề sát sườn để chạy theo mối lo của người giàu. Để tỉnh táo, phải nỗ lực loại bỏ ảo tưởng mình là đại gia hay lãnh đạo ngành, hiểu rõ quyền lực, tài sản của họ không phải của mình — cũng như vấn đề của họ không phải của mình. Khi bạn dồn sự chú ý vào các cuộc tranh luận do giới tinh hoa tạo dựng, bạn sẽ lạc trong thế giới của họ và đánh mất cơ hội thực tế trong cuộc sống của mình.

Đa số người trên 40 đều có chuyện tiếc nuối vì bỏ lỡ thời điểm vàng của internet. Tôi nhiều lần nhìn lại những năm 2000, tự hỏi vì sao mình — và bao người khác — lại bỏ qua cơ hội tham gia cuộc cách mạng số. Thực tế, đến năm 2002–03, thành công của internet đã quá rõ: Người dùng tăng bùng nổ, thời lượng online tăng mạnh, thông tin và thương mại chuyển lên mạng. Tín hiệu nào rõ hơn? Có xu thế nào chắc chắn hơn sự lên ngôi của internet? Sao ta vẫn không dám lao vào?

Ai từng sống qua thời kỳ đó đều biết: Rất nhiều người không mù quáng với các dấu hiệu — họ do dự vì bị cuốn vào tranh luận bất tận. Ban đầu, ta nghi ngờ internet có mô hình kinh doanh khả thi không. Đến khi Google chứng minh sức mạnh quảng cáo, ta lại tranh luận mô hình ấy còn tăng trưởng được không. Thương mại điện tử nở rộ, ta lo thanh toán, trả hàng sẽ mãi là rào cản cho bán lẻ trực tuyến Trung Quốc. Game online phát triển, ta lo nghiện game sẽ làm hỏng thế hệ trẻ. Đến mạng xã hội, thanh toán trực tuyến, ta lại lo chính phủ sẽ can thiệp lúc nào. Khi Bitcoin xuất hiện, ta tranh cãi về Satoshi Nakamoto là người của CIA, hay Li Xiaolai chỉ khoe khoang. Những chủ đề ấy chiếm hết sự chú ý, khiến ta hóa thân thành lãnh đạo hiệp hội, người bảo vệ thanh niên, giám đốc ngân hàng hay thậm chí nhà quản lý. Ta do dự, bỏ qua sự chắc chắn về thành công của internet, lạc trong biển bất định nhỏ nhặt.

Đáng tiếc, lịch sử internet Trung Quốc đang bị xóa bỏ với tốc độ chưa từng có. Dù sử dụng AI để tái dựng quá khứ, các nhà sử học cũng khó hình dung người thường đã lãng phí bao nhiêu thời gian, cơ hội vào tranh luận về vấn đề của người khác. Hầu hết ghi chép lịch sử đều ca ngợi kẻ chiến thắng là người có tầm nhìn, tài năng, bền bỉ, sắc sảo — hiếm khi rút ra bài học cho “người bình thường.” Khi ký ức thế hệ chúng ta vẫn còn mới, tôi muốn nhấn mạnh: Vấn đề của người khác chưa chắc đã là vấn đề của bạn, tín hiệu với họ có thể chỉ là tiếng ồn với bạn. Đừng sa vào tranh cãi ngoài lề. Hãy quan sát thực tế, tập trung vào xu hướng lớn, rõ ràng. Với đa số, như vậy là đủ.

Wall Street và Silicon Valley đang làm rầm rộ về AI vì gần như toàn bộ tín dụng Mỹ đổ vào AI, tăng trưởng kinh tế cũng chủ yếu đến từ đầu tư AI. Ngành này xuất hiện nhiều dấu hiệu đáng lo về doanh thu, tài chính. Đó có phải vấn đề? Đúng. Nhưng là vấn đề của ai? Wall Street, Silicon Valley, Nhà Trắng, Fed, các quỹ châu Á, văn phòng gia đình — nhưng chắc chắn không phải của bạn. Bạn không phải Jensen Huang, Altman, Michael Burry, hay anh rể Larry Ellison. Việc AI có là bong bóng hay không, không phải việc của bạn.

Vậy bạn nên để tâm điều gì? Dù chưa chắc mô hình lớn có tạo ra AGI, AI hiện tại đã rất mạnh. Tiềm năng của AI còn chưa khai thác hết, rào cản chính là con người. Một nhóm “siêu người dùng AI” mới đang xuất hiện — những người thành thạo kết hợp nhiều công cụ AI để vượt trội đối thủ trong ngành. Bạn còn xem AI chỉ là công cụ tìm kiếm thay thế? Nhiều sản phẩm AI chuyên ngành đang tạo ra doanh thu thực sự, các ông lớn AI đang tích cực mở rộng người dùng, khuyến khích phát triển ứng dụng để duy trì vốn. Bạn có thể đổi mới trong lĩnh vực của mình không?

Với blockchain, dù đầu cơ tăng mạnh những năm gần đây, hạ tầng nền tảng đã giải quyết được nút thắt hiệu suất giao dịch, hỗ trợ ứng dụng blockchain quy mô lớn, tốc độ cao, độ trễ thấp. Stablecoin — ứng dụng blockchain có vốn hóa lớn nhất — tiếp tục tăng trưởng, mở rộng sang lĩnh vực mới. Quan trọng hơn, từ Wall Street đến Hồng Kông, tài sản tài chính truyền thống — cổ phiếu, vốn chủ sở hữu, trái phiếu, kim loại quý, ngoại hối, phái sinh — đang dần chuyển lên các nền tảng blockchain. Nghĩa là ngành tài chính đang dịch chuyển lên blockchain. Vậy tôi thật sự quan tâm điều gì? Không phải biến động ngắn hạn của Bitcoin, không phải khi nào thanh khoản crypto hồi phục, cũng không phải Trump còn đủ sức thúc đẩy luật crypto. Điều tôi quan tâm là bức tranh rõ ràng về tương lai: Ba đến năm năm nữa, mọi người có thể dùng stablecoin đầu tư tài sản toàn cầu trên chuỗi, AI đóng vai trò cố vấn đầu tư. Nếu có đủ kiến thức, kỹ năng, thành thạo công cụ liên quan, người thường có thể lớn mạnh cùng những doanh nghiệp, ngành nghề tăng trưởng nhanh nhất thế giới — không rào cản. Trong thế giới mới này, tôi có đủ kiến thức, kỹ năng không? Tôi có thể giúp nhiều người thoát khỏi hỗn loạn và lạm phát không? Tôi có cơ hội tạo ra sản phẩm, dịch vụ giá trị không?

Tôi luôn tự nhắc: Đây mới là những câu hỏi cần quan tâm thật sự.

Tôi thừa nhận, thế giới ngày càng hỗn loạn, nhiều vấn đề gây lo âu, bức bối. Nhiều thứ từng lên kế hoạch dài hạn giờ không còn chắc chắn. Dù muốn hay không, chúng ta đang tụt xuống các nấc thấp hơn trong tháp nhu cầu Maslow — từ thời kỳ hướng tới thành công, tự hoàn thiện, sang thời kỳ nhiều người phải đấu tranh chỉ để sống còn tử tế. Đó là thực tế. Đôi khi, cảm giác lo âu dịu đi nhờ vài video ngắn để cười thoáng qua. Nhưng khi dopamine tan biến, bạn phải trở về với thực tại. Tôi không trấn an rằng mọi thứ sẽ luôn tốt đẹp hơn. Nhưng tôi tin bạn không cần dự đoán tất cả. Chỉ cần nắm chắc điều chắc chắn, tập trung vào xu hướng rõ ràng. Vậy là đủ. So với việc lãng phí năng lượng cho do dự, sợ hãi hay tranh luận ngoài lề, đó là con đường tiến về phía trước tốt hơn nhiều.

Tuyên bố:

1. Bài viết này được đăng lại từ [Meng Yan’s Blockchain Thoughts] với bản quyền thuộc về tác giả gốc [Meng Yan’s Blockchain Thoughts]. Nếu bạn có ý kiến về việc đăng lại này, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn để được hỗ trợ.
2. Miễn trừ trách nhiệm: Các quan điểm, ý kiến trình bày trong bài viết này hoàn toàn thuộc về tác giả, không cấu thành bất kỳ hình thức tư vấn đầu tư nào.
3. Các phiên bản ngôn ngữ khác của bài viết này do đội ngũ Gate Learn thực hiện. Trừ khi Gate được nêu cụ thể, việc sao chép, phân phối hoặc đạo văn các bản dịch đều bị nghiêm cấm.