Hơn một năm sau khi bản nâng cấp Dencun thúc đẩy mạnh mẽ các mạng Layer 2, và chỉ vài tháng trước khi bản phát hành Fusaka được mong đợi ra mắt, đồng sáng lập Ethereum – Vitalik Buterin – đã đưa ra một đề xuất đầy táo bạo: thay thế Ethereum Virtual Machine (EVM) bằng RISC-V – một kiến trúc tập lệnh mã nguồn mở, cấp thấp.
Vì sao RISC-V lại đáng chú ý?
EVM là nền tảng thực thi mọi hợp đồng thông minh trên Ethereum – chuyển đổi code Solidity thành lệnh máy và điều phối quá trình tương tác giữa các hợp đồng. Đây là “trái tim” của Ethereum từ những ngày đầu. Do đó, đề xuất thay thế nó đã tạo ra những phản ứng mạnh mẽ trong cộng đồng.
Theo Buterin, để đạt được bước nhảy vọt về hiệu năng, đặc biệt trong việc tạo bằng chứng zero-knowledge (ZK), Ethereum cần một thay đổi mang tính cấu trúc. Ông cho rằng RISC-V có thể giúp tăng tốc quá trình này lên tới 100 lần, đặc biệt có lợi cho các zk-rollups – giải pháp được xem là tương lai mở rộng an toàn nhất cho Ethereum.
Thách thức của việc “đại tu” hệ sinh thái
Tuy nhiên, việc thay EVM không đơn giản như nâng cấp phần mềm. Stuart Popejoy – CEO của Kadena – nhận định rằng điều này tương đương với việc yêu cầu internet thay thế giao thức HTTP: khả thi trên lý thuyết, nhưng gần như bất khả thi trong ngắn hạn.
Popejoy cảnh báo rằng việc chuyển sang RISC-V sẽ xóa bỏ hơn 10 năm kiến thức và kinh nghiệm bảo mật đã tích lũy với EVM. Ngoài ra, các hợp đồng thông minh hiện tại là bất biến, không thể di chuyển – do đó, cần viết lại và kiểm định lại toàn bộ từ đầu. Layer 2 như Optimism và Arbitrum vốn dựa vào EVM để xác minh giao dịch cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Lộ trình khả thi: Hỗ trợ song song
Đa số chuyên gia cho rằng con đường khả thi nhất là duy trì song song hai máy ảo trong ít nhất một thập kỷ. Các hợp đồng mới có thể tận dụng hiệu suất vượt trội từ RISC-V, trong khi hợp đồng hiện có tiếp tục vận hành trên EVM. Cách tiếp cận này cho phép hệ sinh thái chuyển dịch dần dần, hạn chế gián đoạn – tương tự như cách zk-rollups được giới thiệu.
Blessing Onuogu – nhà nghiên cứu blockchain – cho rằng đề xuất tuy phức tạp và đầy tham vọng, nhưng có tiềm năng mang lại một Ethereum hiệu quả và linh hoạt hơn. Với đặc tính mở, dễ tùy chỉnh và thân thiện với các ứng dụng ZK, RISC-V có thể mở ra khả năng cho các hợp đồng thông minh tinh vi hơn, vốn đang bị giới hạn bởi cấu trúc ngăn xếp của EVM.
Bài học: Tiến hóa thay vì thay thế
Ngay cả khi Ethereum không thay EVM hoàn toàn, đề xuất RISC-V vẫn mở ra hướng đi mới cho thử nghiệm và cải tiến. Các nhà phát triển được khuyến nghị nên đầu tư vào kiến trúc mô-đun, trừu tượng hóa hệ thống bằng chứng, và thử nghiệm với các compiler như LLVM IR, WebAssembly – thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào Solidity.
Ethereum đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các blockchain như Solana, Sui, cùng các khung rollup mô-đun. Các bản nâng cấp như Dencun hay Pectra đã giải quyết một phần nút thắt, nhưng chưa đủ. Đề xuất như EIP-7983 – giới hạn gas mỗi giao dịch – phản ánh triết lý thiết kế mới: đơn giản hóa khi có thể, bảo tồn khi cần thiết.
Như Onuogu kết luận: “Tiến hóa của Ethereum không phải là phá bỏ những gì đã xây dựng, mà là tạo dựng những gì kế tiếp – một cách thận trọng, minh bạch và vì lợi ích chung của toàn bộ hệ sinh thái.”
Quá trình chuyển mình này có thể kéo dài cả thập kỷ – nhưng có vẻ, nó đã bắt đầu.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Ethereum xem xét thay thế EVM bằng RISC-V: Bước ngoặt chiến lược cho tương lai mở rộng
Hơn một năm sau khi bản nâng cấp Dencun thúc đẩy mạnh mẽ các mạng Layer 2, và chỉ vài tháng trước khi bản phát hành Fusaka được mong đợi ra mắt, đồng sáng lập Ethereum – Vitalik Buterin – đã đưa ra một đề xuất đầy táo bạo: thay thế Ethereum Virtual Machine (EVM) bằng RISC-V – một kiến trúc tập lệnh mã nguồn mở, cấp thấp.
Vì sao RISC-V lại đáng chú ý?
EVM là nền tảng thực thi mọi hợp đồng thông minh trên Ethereum – chuyển đổi code Solidity thành lệnh máy và điều phối quá trình tương tác giữa các hợp đồng. Đây là “trái tim” của Ethereum từ những ngày đầu. Do đó, đề xuất thay thế nó đã tạo ra những phản ứng mạnh mẽ trong cộng đồng.
Theo Buterin, để đạt được bước nhảy vọt về hiệu năng, đặc biệt trong việc tạo bằng chứng zero-knowledge (ZK), Ethereum cần một thay đổi mang tính cấu trúc. Ông cho rằng RISC-V có thể giúp tăng tốc quá trình này lên tới 100 lần, đặc biệt có lợi cho các zk-rollups – giải pháp được xem là tương lai mở rộng an toàn nhất cho Ethereum.
Thách thức của việc “đại tu” hệ sinh thái
Tuy nhiên, việc thay EVM không đơn giản như nâng cấp phần mềm. Stuart Popejoy – CEO của Kadena – nhận định rằng điều này tương đương với việc yêu cầu internet thay thế giao thức HTTP: khả thi trên lý thuyết, nhưng gần như bất khả thi trong ngắn hạn.
Popejoy cảnh báo rằng việc chuyển sang RISC-V sẽ xóa bỏ hơn 10 năm kiến thức và kinh nghiệm bảo mật đã tích lũy với EVM. Ngoài ra, các hợp đồng thông minh hiện tại là bất biến, không thể di chuyển – do đó, cần viết lại và kiểm định lại toàn bộ từ đầu. Layer 2 như Optimism và Arbitrum vốn dựa vào EVM để xác minh giao dịch cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Lộ trình khả thi: Hỗ trợ song song
Đa số chuyên gia cho rằng con đường khả thi nhất là duy trì song song hai máy ảo trong ít nhất một thập kỷ. Các hợp đồng mới có thể tận dụng hiệu suất vượt trội từ RISC-V, trong khi hợp đồng hiện có tiếp tục vận hành trên EVM. Cách tiếp cận này cho phép hệ sinh thái chuyển dịch dần dần, hạn chế gián đoạn – tương tự như cách zk-rollups được giới thiệu.
Blessing Onuogu – nhà nghiên cứu blockchain – cho rằng đề xuất tuy phức tạp và đầy tham vọng, nhưng có tiềm năng mang lại một Ethereum hiệu quả và linh hoạt hơn. Với đặc tính mở, dễ tùy chỉnh và thân thiện với các ứng dụng ZK, RISC-V có thể mở ra khả năng cho các hợp đồng thông minh tinh vi hơn, vốn đang bị giới hạn bởi cấu trúc ngăn xếp của EVM.
Bài học: Tiến hóa thay vì thay thế
Ngay cả khi Ethereum không thay EVM hoàn toàn, đề xuất RISC-V vẫn mở ra hướng đi mới cho thử nghiệm và cải tiến. Các nhà phát triển được khuyến nghị nên đầu tư vào kiến trúc mô-đun, trừu tượng hóa hệ thống bằng chứng, và thử nghiệm với các compiler như LLVM IR, WebAssembly – thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào Solidity.
Ethereum đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các blockchain như Solana, Sui, cùng các khung rollup mô-đun. Các bản nâng cấp như Dencun hay Pectra đã giải quyết một phần nút thắt, nhưng chưa đủ. Đề xuất như EIP-7983 – giới hạn gas mỗi giao dịch – phản ánh triết lý thiết kế mới: đơn giản hóa khi có thể, bảo tồn khi cần thiết.
Như Onuogu kết luận: “Tiến hóa của Ethereum không phải là phá bỏ những gì đã xây dựng, mà là tạo dựng những gì kế tiếp – một cách thận trọng, minh bạch và vì lợi ích chung của toàn bộ hệ sinh thái.”
Quá trình chuyển mình này có thể kéo dài cả thập kỷ – nhưng có vẻ, nó đã bắt đầu.
Ông Giáo