Đồng Tiền Chung của BRICS: Cách Mạng trong Hệ Thống Tài Chính Toàn Cầu

Bối Cảnh Lịch Sử và Sự Hình Thành của BRICS

Nhóm BRICS được thành lập chính thức vào năm 2009, bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi nhằm tăng cường hợp tác kinh tế, đối thoại chính trị và trao đổi văn hóa. Hiện nay, khối này đại diện cho hơn 40% dân số thế giới và khoảng 25% GDP toàn cầu, khẳng định vai trò của mình như một lực lượng quan trọng trong nền kinh tế quốc tế.

Vào tháng 1 năm 2025, BRICS đã mở rộng với sự gia nhập chính thức của Indonesia, trở thành quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á tham gia vào khối, nâng tổng số thành viên lên 11. Sự mở rộng này củng cố trọng số địa chính trị và kinh tế của nhóm trên trường quốc tế.

Nền tảng của Đề xuất Đồng tiền Chung

Sáng kiến về một đồng tiền chung giữa các quốc gia BRICS xuất hiện chủ yếu như một phản ứng trước nhu cầu:

• Sự độc lập tiền tệ: Giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ trong các giao dịch quốc tế
• Ổn định tài chính: Giảm thiểu các rủi ro liên quan đến biến động tỷ giá hối đoái trong các mối quan hệ thương mại giữa các thành viên
• Tự chủ kinh tế: Tạo ra sự bảo vệ chống lại các lệnh trừng phạt kinh tế do các cường quốc phương Tây áp đặt
• Hiệu quả thương mại: Tạo điều kiện cho thương mại nội bộ BRICS thông qua các cơ chế tài chính thay thế

Theo dữ liệu gần đây, đô la Mỹ vẫn chiếm từ 58-60% dự trữ toàn cầu và duy trì vị thế thống trị trong thương mại quốc tế, tuy nhiên các quốc gia BRICS đang tích cực tìm kiếm các lựa chọn thay thế để giảm bớt sự thống trị này.

Cơ chế và Cấu trúc Đề xuất

Hệ thống Thanh toán Thay thế

Tại hội nghị thượng đỉnh Johannesburg năm 2023, các nhà lãnh đạo BRICS đã thảo luận về việc tạo ra một hệ thống thanh toán cho phép giao dịch thương mại giữa các quốc gia thành viên mà không phụ thuộc vào đồng đô la. Vào năm 2025, theo thông tin từ các nguồn chuyên môn, nhóm đã tiến hành thử nghiệm với "tờ tiền" biểu trưng và mở rộng thương mại bằng các đồng tiền địa phương.

Phát triển Tiền Tệ Kỹ Thuật Số

Một trong những đề xuất đổi mới nhất liên quan đến việc tạo ra một đồng tiền kỹ thuật số của BRICS, có thể được tích hợp với các dự án Tiền Kỹ Thuật Số của Ngân Hàng Trung Ương (CBDCs) đang được phát triển bởi các thành viên:

• Trung Quốc: Phát triển tiên tiến của Nhân Dân Tệ Kỹ Thuật Số (e-CNY)
• Brazil: Các thử nghiệm về Real Digital đang diễn ra
• Nga: Tăng tốc phát triển Đồng Ruble Kỹ Thuật Số
• Ấn Độ: Triển khai dần đồng Rupia Kỹ thuật số

Cách tiếp cận công nghệ này có thể cách mạng hóa các giao dịch xuyên biên giới, cung cấp hiệu quả cao hơn, chi phí thấp hơn và an ninh được cải thiện so với các hệ thống truyền thống.

Giỏ Coin có thể được đảm bảo bằng vàng

Có sự ủng hộ ngày càng tăng cho đề xuất tạo ra cái gọi là "Unit", có khả năng dựa trên:

• Một giỏ bao gồm các đồng tiền của các quốc gia thành viên
• Dự trữ vàng như một phần tăng cường
• Mô hình tương tự như Quyền Rút Đặc Biệt (SDRs) của IMF

Cấu trúc này sẽ cho phép đa dạng hóa rủi ro ngoại hối và tăng cường tính ổn định trong các giao dịch thương mại giữa các thành viên và đối tác của họ.

Lợi Ích Tiềm Năng của Đồng Tiền BRICS

Lợi ích Kinh tế

• Giảm chi phí giao dịch: Giảm đáng kể các khoản phí liên quan đến việc chuyển đổi tiền tệ
• Bảo vệ khỏi biến động: Giảm tiếp xúc với sự dao động của đô la và các loại tiền tệ phương Tây khác.
• Tự chủ thương mại: Khả năng duy trì mối quan hệ thương mại ngay cả dưới áp lực địa chính trị bên ngoài
• Đa dạng hóa dự trữ: Lựa chọn cho việc cấu thành dự trữ quốc tế của các quốc gia thành viên

Tác động Địa chính trị

• Tăng cường đa cực: Đóng góp cho một hệ thống tài chính quốc tế ít tập trung hơn
• Tăng cường hợp tác Nam-Nam: Khuyến khích quan hệ kinh tế giữa các thị trường mới nổi
• Vị trí chiến lược: Tác động tập thể lớn hơn trong các tổ chức tài chính quốc tế

Giao diện với Thị trường Tài sản Kỹ thuật số

Việc triển khai một đồng tiền chung của BRICS, đặc biệt là dưới dạng kỹ thuật số, có thể tạo ra những động lực mới trong hệ sinh thái tài chính toàn cầu:

• Tiềm năng tích hợp với các nền tảng giao dịch tài sản kỹ thuật số
• Phát triển các hành lang thanh khoản giữa các đồng tiền quốc gia, đồng BRICS và tài sản kỹ thuật số
• Cơ hội cho các nền tảng giao dịch xây dựng cầu nối giữa hệ thống tài chính truyền thống và mới nổi

Những Thách Thức và Rào Cản trong Việc Triển Khai

Sự khác biệt kinh tế

• Chênh lệch cấu trúc: Các quốc gia BRICS có nền kinh tế với mức độ phát triển, quy mô và cấu trúc khác nhau một cách đáng kể.
• Chính sách tiền tệ khác nhau: Các mục tiêu chính sách tiền tệ khác nhau có thể gây khó khăn cho việc hài hòa cần thiết.
• Mất cân bằng thương mại nội bộ: Sự bất đối xứng trong quan hệ thương mại giữa các thành viên của khối.

Rào cản chính trị và kỹ thuật

• Quản trị tiền tệ: Xác định một cấu trúc quản trị được tất cả các thành viên chấp nhận
• Cơ sở hạ tầng tài chính: Cần phát triển các hệ thống kỹ thuật vững chắc để vận hành đồng tiền
• Hòa giải lợi ích quốc gia: Các chương trình nghị sự địa chính trị khác nhau giữa các thành viên có thể tạo ra căng thẳng

Chấp nhận Quốc tế

• Khả năng chống chịu của hệ thống tài chính hiện tại: Những rào cản tiềm tàng do các tổ chức tài chính truyền thống đặt ra
• Niềm tin của thị trường: Cần thiết phải thiết lập uy tín cho đồng tiền hoặc hệ thống thanh toán mới
• Tích hợp với các hệ thống hiện có: Tương thích với cơ sở hạ tầng tài chính quốc tế hiện tại

Triển vọng cho Tương lai

Sự phát triển của một loại tiền tệ chung của BRICS vẫn đang ở giai đoạn khái niệm và khám phá. Trong ngắn hạn, trọng tâm chủ yếu là mở rộng thương mại bằng các loại tiền tệ địa phương và phát triển các hệ thống thanh toán thay thế.

Các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính chỉ ra rằng, mặc dù không có khả năng đồng BRICS thay thế đồng đô la Mỹ trong ngắn hạn, nhưng động thái này đại diện cho một xu hướng quan trọng trong việc đa dạng hóa hệ thống tiền tệ quốc tế và có thể dần dần thu hút sức mạnh.

Các sáng kiến hiện tại của các quốc gia BRICS thể hiện một cam kết rõ ràng trong việc giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ và xây dựng các lựa chọn khả thi cho các giao dịch thương mại quốc tế, phản ánh tham vọng về sự tự chủ lớn hơn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu.

Sự tích hợp với các công nghệ tài chính mới nổi, như blockchain và các hệ thống thanh toán kỹ thuật số, có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi này, tạo ra những cơ hội và thách thức mới cho hệ thống tài chính quốc tế trong những thập kỷ tới.