Chỉ số giá tiêu dùng gần đây được công bố (CPI) dường như cho thấy lạm phát nhẹ, nhưng điều này có thể che giấu áp lực kinh tế thực tế mà người dân phải đối mặt. Thực tế, kể từ tháng 2 năm 2020, nhiều lĩnh vực có liên quan chặt chẽ đến cuộc sống hàng ngày đã xuất hiện sự tăng giá đáng kể.

Giá hàng hóa tăng hơn 29%, chi phí ăn uống ngoài tăng hơn 33%, chi phí dịch vụ giao thông tăng vọt hơn 36%, trong khi mức tăng giá thực phẩm tổng thể đã vượt qua 30%. Những số liệu này phản ánh áp lực lạm phát mà người dân bình thường cảm nhận trong cuộc sống hàng ngày, vượt xa mức độ êm dịu mà dữ liệu CPI chính thức thể hiện.

Cần lưu ý rằng tỷ lệ CPI hàng năm dường như thể hiện một mô hình đảo chiều theo chu kỳ 'tăng một năm, giảm một năm'. Các chính sách như tăng thuế quan có thể dẫn đến việc CPI tăng nhanh trong ngắn hạn, nhưng do hiệu ứng cơ sở, dữ liệu so sánh hàng năm thường sẽ giảm đáng kể sau 12 tháng. Theo quy luật này, dự kiến từ tháng 5 năm 2026, tỷ lệ CPI hàng năm có thể sẽ bước vào một kênh giảm.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần cảnh giác với những rủi ro tiềm ẩn của việc giảm phát. Nếu CPI tiếp tục giảm, trong khi dữ liệu việc làm cũng bắt đầu xấu đi, nền kinh tế có thể phải đối mặt với nguy cơ suy thoái "giảm cả lượng và giá". Kinh nghiệm lịch sử cho thấy, khi CPI và dữ liệu việc làm có xu hướng chuyển động ngược chiều, thường là dấu hiệu của một cuộc suy thoái kinh tế.

Do đó, khi giải thích dữ liệu kinh tế, chúng ta không nên chỉ chú ý đến dữ liệu CPI trong một tháng mà nên chú ý đến 'cửa sổ đảo ngược' mỗi 12 tháng của nó, để có thể dự đoán tốt hơn xu hướng thị trường và các điểm chuyển biến của nền kinh tế. Sự thật về chi phí sinh hoạt thường ẩn chứa trong những chu kỳ kinh tế này, cần chúng ta phân tích và hiểu rõ hơn.