Giá trị doanh nghiệp ( EV ) rốt cuộc tính như thế nào? Tại sao lại nói chính xác hơn vốn hóa thị trường?

Question

Bạn đã mua một chiếc xe cũ với giá 10k, và kết quả là tìm thấy 2k tiền mặt trong cốp xe. Chi phí thực sự là bao nhiêu? 8k đúng không - đây chính là giá trị doanh nghiệp (Enterprise Value).

EV thực chất là gì

Nói đơn giản, EV chính là tính toán chi phí tiếp quản thực tế của một công ty. Không phải nhìn vào sự tăng giảm của giá cổ phiếu, mà là tính toán xem bạn thật sự phải chi bao nhiêu tiền để mua lại công ty này.

Công thức rất đơn giản:

EV = Vốn hóa + Tổng nợ - Tiền mặt

Tại sao phải tính như vậy? Bởi vì:

Nợ phải thêm vào: Nhận công ty thì phải trả nợ cho nó, đây là chi phí bổ sung.
Tiền mặt cần giảm bớt: giống như 2k khi mua xe, có thể dùng trực tiếp để khấu trừ vào giá mua.

Ví dụ về con số: Một công ty có giá trị thị trường 100 k, nợ 50 k, có 10 k tiền mặt → EV = 100 + 50 - 10 = 140 k. Đây mới là giá thực để tiếp nhận.

EV so với giá trị thị trường: Tại sao các tổ chức lại chú trọng đến EV

Vốn hóa chỉ nhìn vào giá cổ phiếu × số lượng, rất một chiều. Một công ty có vốn hóa bề ngoài thấp, nhưng nợ chồng chất như núi, thực tế tiếp nhận lại đắt đỏ. Ngược lại, công ty có tiền mặt trên sổ sách, chi phí thực sự lại thấp hơn.

Vì vậy, việc sử dụng tỷ lệ định giá dựa trên EV đáng tin cậy hơn:

EV/doanh thu: So sánh với các công ty cùng ngành
EV/EBITDA：Phổ biến nhất, loại bỏ tiếng ồn từ khấu hao và thuế, trực tiếp nhìn vào khả năng kiếm tiền.
EV/EBIT：Đơn giản hóa hơn nữa, loại bỏ ảnh hưởng của khấu hao.

Ví dụ EV/EBITDA=18.6, trong lĩnh vực phần mềm công nghệ đây là giá hời, nhưng trong ngành bán lẻ có thể là giá ảo. Điều quan trọng là so với mức trung bình của ngành.

Những cạm bẫy của EV

Có lợi cũng có hại:

✅ Ưu điểm: Phản ánh chi phí tiếp nhận thực tế, nợ và tiền mặt đều được xem xét, hợp lý hơn so với việc chỉ nhìn vào P/E.

❌ Cạm bẫy：

Không nói cho bạn cách sử dụng và quản lý nợ - chỉ nhìn vào con số dễ bị lừa.
Ngành công nghiệp cần vốn lớn cần cẩn thận (sản xuất, dầu khí, v.v.) - EV có thể bị thổi phồng, có thể khiến bạn hiểu nhầm là rẻ.

Vì vậy, hãy luôn nhớ: Xem EV một cách riêng lẻ sẽ bị thất bại, phải so sánh với giá trị trung bình của ngành.

Cuối cùng

EV không phải là vạn năng, nhưng rõ ràng hơn rất nhiều so với khía cạnh giá trị thị trường. Đặc biệt là khi khai thác những cổ phiếu bị định giá thấp, việc sử dụng các chỉ số trong chuỗi EV có thể giúp thấy những cơ hội mà thị trường không nhận ra. Nhưng điều kiện tiên quyết là đừng để bị đánh lừa bởi đặc điểm ngành có chi phí vốn cao.