Tôi từng thấy một trường hợp thực tế: một anh bạn dùng ba năm, biến 20.000 tệ tiền lì xì trong tay, từ "suýt cháy tài khoản" thành "không cần lương vẫn sống được".

Năm đầu tiên anh ta nóng vội muốn làm giàu nhanh, đủ loại coin rác đánh all-in lung tung, kết quả số dư tài khoản từ năm con số thành ba con số. Lúc đó ngày nào anh ta cũng dán mắt vào biểu đồ K chửi thề.

Năm thứ hai bắt đầu biết điều, từ từ gỡ lại, từng chút một kiếm lại số tiền đã mất. Dù vẫn giậm chân tại chỗ, nhưng ít nhất không tiếp tục ném tiền vào nữa.

Đến năm thứ ba mới coi như nắm bắt được bí quyết, con số trong tài khoản leo lên ổn định, cuối cùng thật sự dám nộp đơn nghỉ việc.

Ba năm giẫm phải đủ hố, tổng kết ra mấy kinh nghiệm giữ mạng:

**Nói trước điều quan trọng nhất: ĐỪNG ĐỤNG VÀO COIN TĂNG GIÁ MẠNH**
Ba ngày tăng gấp năm, trừ khi bạn có thể dán mắt 24/24 không chớp, không thì chỉ là đi nâng ghế cho người khác. Giá đi ngang ở đỉnh nhìn có vẻ chắc? Đó là cá mập đang từ từ treo lệnh bán. Bỏ lỡ cũng không tiếc, đu đỉnh mới chết.

**Phải chia nhỏ vốn, đừng all-in một phát**
Chia vốn thành 5 phần, mỗi lần chỉ dùng 1 phần. Đặt quy tắc chết: lỗ 10% thì cắt, sai liền 5 lần cũng chỉ mất 10% tổng tài sản. Lãi được 10% thì rút gốc ra trước, để lợi nhuận tự lăn tiếp trong thị trường. Còn sống quan trọng hơn tất cả.

**Đi theo xu hướng, đừng cố cãi thị trường**
Giá giảm lao vào bắt đáy? Đó là thừa tiền quá. Đợi giá tăng, điều chỉnh ổn định rồi mới vào, vừa nhàn vừa khỏe. Cách nhận biết đơn giản vô cùng: giá trên MA20 ngày chỉ mua lên, dưới chỉ bán xuống, đi ngang thì tắt app đi chơi, đừng tự làm khó mình.

**Lỗ rồi tuyệt đối không trung bình giá, lãi mới được tăng vị thế**
Càng giảm càng mua là tự nhảy vào hố, càng tăng càng mua thêm mới là thuận xu hướng. Sai thì nhận, cắt lỗ dứt khoát, đừng gồng đến tê liệt—gồng càng lâu, hố càng sâu.

**Chỉ cần ba chỉ báo là đủ**
MACD xem xu hướng lớn, RSI nhận biết quá mua quá bán, VPVR tìm vùng hỗ trợ kháng cự. Màn hình đầy đường chỉ báo màu mè chỉ khiến bạn thêm rối. Càng đơn giản càng tỉnh táo, quyết định mới nhanh.

**Khối lượng giao dịch là thật nhất**
Giá thấp, khối lượng cạn rồi đột ngột tăng mạnh? Sóng sắp đến. Giá cao, khối lượng lớn mà không tăng? Cá mập đang xả hàng, chạy nhanh lên. Không hiểu nến thì nhìn volume, cột tiền chất lên không biết nói dối.

**Mỗi ngày đóng lệnh viết ba câu**
Tại sao mua, tại sao bán, lần sau chỉnh gì. Kiên trì một tháng, còn học được nhiều hơn cả năm đánh lung tung. Review lại là cách nhanh nhất biến học phí thành lãi.

Thị trường này đi một mình đúng là mệt, nhưng những cái hố này phải có người vấp mới biết đau. Muốn trả ít học phí nhất, cách nhanh nhất là xem người khác lỗ thế nào, rồi làm ngược lại.