## Blockchain không phải là điều bí ẩn, Các thành phần của công nghệ blockchain giải thích đơn giản

Mỗi lần thấy từ Blockchain, mọi người thường cảm thấy nó bí ẩn và xa vời, nhưng thực ra nó chỉ là phương pháp lưu trữ dữ liệu an toàn mà không cần dựa vào ai cả. Blockchain là việc đưa dữ liệu vào các khối (Block) rồi liên kết chúng lại với nhau như chuỗi (Chain), tạo thành mạng lưới dữ liệu vững chắc và khó sửa đổi.

## Có thể tin cậy nhờ 3 công thức bí mật

Các thành phần của công nghệ blockchain gồm có 3 cơ chế hoạt động giúp nó trở nên mạnh mẽ:

**1. Mã băm độc đáo**

Khi dữ liệu được đưa vào khối, nó sẽ nhận mã Hash, giống như dấu vân tay của khối đó. Một bên duy nhất có thể thay đổi mã Hash là khi cố gắng sửa đổi dữ liệu bên trong, ví dụ như gửi 5 Bitcoin từ A đến B nhưng sau đó đổi thành 10 Bitcoin, thì mã Hash sẽ thay đổi, làm cho toàn bộ các khối sau đó đều không hợp lệ.

**2. Hệ thống đồng thuận dân chủ**

Để tạo ra khối mới, Bitcoin sử dụng Proof-of-Work, tóm lại là mất khoảng 10 phút để "thi đấu" giải bài toán toán học rất khó. Người giải được đầu tiên sẽ có quyền tạo khối mới. Trong việc tấn công Blockchain, cần phải sửa đổi mã Hash của tất cả các khối trong chuỗi trước khi khối mới được tạo ra, điều này gần như không thể thực hiện được.

**3. Mạng Peer-to-Peer không trung gian**

Thay vì có ngân hàng hoặc phòng kế toán trung tâm kiểm tra, mọi người trong hệ thống (node) đều có bản sao dữ liệu Blockchain. Khi có khối mới, tất cả các node sẽ kiểm tra tính hợp lệ trước. Nếu đa số đồng ý OK, mới có thể thêm khối vào. Hệ thống này khiến không ai có thể kiểm soát toàn bộ.

## Các loại blockchain theo nhu cầu

Không phải tất cả Blockchain đều giống nhau, chúng được chia thành 4 loại:

**Blockchain công cộng** như Bitcoin và Ethereum, ai cũng có thể tham gia. Ưu điểm là minh bạch cao, nhược điểm là chậm.

**Blockchain riêng tư** dùng trong nội bộ công ty, như Hyperledger, các ngân hàng hoặc công ty bảo hiểm sử dụng. Nhanh hơn và an toàn hơn, nhưng có rủi ro kiểm soát từ trung ương.

**Blockchain hỗn hợp (Hybrid)** kết hợp cả hai, một phần là riêng tư, một phần mở cho công chúng. Có những thứ cần giấu, có thứ cần công khai.

**Blockchain liên doanh (Consortium)** do nhiều công ty cùng kiểm soát, phù hợp cho chuỗi cung ứng quốc tế.

## Những lợi ích thực sự của Blockchain

**An toàn hơn**: Một khi dữ liệu đã vào, rất khó sửa đổi, cần năng lượng tính toán tương đương 51% toàn hệ thống.

**Minh bạch**: Mọi người đều thấy các giao dịch diễn ra, không ai che giấu.

**Giảm chi phí**: Không cần trả phí trung gian, chỉ trả phí giao dịch.

**Có thể kiểm tra**: Có thể truy nguồn gốc dữ liệu về nguồn gốc ban đầu.

**Nhanh chóng và tự động**: Giảm lỗi do con người.

## Các vấn đề chưa thể giải quyết

**Chậm và tốn kém**: Hiện tại Bitcoin chỉ xử lý được 7 giao dịch/giây, trong khi Visa có thể tới 24.000 giao dịch/giây. Các thành phần của công nghệ blockchain yêu cầu xác nhận từ nhiều node làm chậm quá trình.

**Tiêu thụ nhiều điện năng**: Hệ thống Proof-of-Work của Bitcoin tiêu thụ điện năng tương đương một số quốc gia có nuclear.

**Chưa rõ pháp lý**: Ở nhiều quốc gia, Blockchain vẫn trong vùng "mờ mịt", chưa biết kiểm soát như thế nào.

**Nguy cơ bị tấn công theo lý thuyết**: Nếu ai đó kiểm soát 51% các node, có thể thay đổi dữ liệu, nhưng hiện tại điều này gần như không thể xảy ra.

## Blockchain đang thay đổi thế giới

**Tài chính**: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang thử nghiệm đồng tiền kỹ thuật số, doanh nghiệp JMART dùng Blockchain cho Chỉ số tín dụng.

**Chuỗi cung ứng**: IBM Food Trust cho phép người tiêu dùng theo dõi sản phẩm từ trang trại đến bàn ăn, không thể làm giả.

**Hệ thống bỏ phiếu**: Blockchain có thể ngăn chặn gian lận bầu cử, giúp kết quả chính xác hơn.

**Tài liệu chứng nhận**: Bằng cấp, chứng chỉ, giấy phép có thể chống giả tốt hơn.

## Tóm lại

Các thành phần của công nghệ blockchain là sự kết hợp của 3 yếu tố: Hash Code + Đồng thuận + Mạng P2P, giúp hệ thống trở nên khó tấn công, dễ đọc, sửa đổi. Người ta nói rằng Blockchain sẽ thay đổi cách chúng ta lưu trữ dữ liệu, giao dịch tài chính và xây dựng lòng tin trong tương lai. Dù hiện tại còn gặp vấn đề về tốc độ, tiêu thụ điện năng và quy định, công nghệ này đang phát triển rất nhanh. Ai còn nghĩ rằng Blockchain không liên quan đến mình, hãy suy nghĩ lại, vì trong vài năm tới, nó có thể trở thành phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.