Hiểu về các khoảng trống trên thị trường chứng khoán: Hướng dẫn thực hành cho nhà giao dịch chứng khoán

Khi một tài sản đột ngột tăng hoặc giảm giá mà không để lại dấu vết của các giao dịch trung gian, chúng ta đang đối mặt với một trong những hiện tượng gây ấn tượng mạnh nhất của thị trường chứng khoán. Cả nhà giao dịch mới và các chuyên gia dày dạn đều liên tục gặp phải những biến động bất ngờ này có thể làm thay đổi đáng kể chiến lược của họ. Khám phá thực sự những khoảng trống giá này là gì, tại sao chúng xuất hiện và cách bạn có thể tận dụng chúng trong các hoạt động hàng ngày của mình.

▶ Định nghĩa và khái niệm cơ bản

Trong thuật ngữ chứng khoán, một khoảng trống hay “gap” thể hiện một khoảng trống trên biểu đồ giá nơi không có hoạt động giao dịch nào diễn ra. Nó xuất hiện khi giá trị thị trường dịch chuyển đáng kể theo hướng tăng hoặc giảm, để lại một khoảng trống giữa mức đóng cửa của phiên trước và mức mở cửa của ngày tiếp theo.

Hiện tượng này có nghĩa là phiên mở cửa với mức giá hoàn toàn khác biệt so với mức đóng cửa trước đó. Trong các thị trường biến động mạnh, những gián đoạn này thường xuyên xảy ra và cung cấp cho nhà giao dịch cơ hội để tạo ra lợi nhuận đáng kể, cả theo hướng tăng lẫn giảm.

▶ Cơ chế của thị trường: tại sao các khoảng trống này xuất hiện

Các nguyên nhân chính đằng sau một gap có thể phân loại thành hai nhóm chính: yếu tố kỹ thuật và yếu tố cơ bản. Lý do phổ biến nhất là sự mất cân bằng giữa cung và cầu vào những thời điểm nhất định.

Khi có một hoạt động mua vào mạnh mẽ ngay khi mở cửa, hoặc một lượng bán ra lớn vượt quá cung cấp tại mức đóng cửa trước đó, tự nhiên sẽ hình thành một gap tăng giá. Ngược lại, các khoảng trống giảm giá sẽ xuất hiện khi có hoạt động bán ra mạnh mẽ hơn cung cấp sẵn có của phiên trước.

Ngoài ra, các sự kiện diễn ra vào ban đêm cũng ảnh hưởng đáng kể. Nếu một cổ phiếu đạt mức cao lịch sử trong phiên trước, tâm lý tích cực tạo ra có thể dẫn đến mở cửa với mức giá cao hơn đáng kể. Các thông báo quan trọng của công ty ngoài giờ giao dịch—như ra mắt sản phẩm, thay đổi ban điều hành hoặc cập nhật chiến lược—có thể thay đổi tâm lý thị trường trong các giờ không hoạt động, gây ra các cú nhảy giá khi bắt đầu phiên giao dịch.

Các nhà đầu tư tổ chức và các nhà đầu tư có khối lượng lớn cũng tạo ra các khoảng trống khi cố gắng xuyên thủng hoặc phá vỡ các mức hỗ trợ và kháng cự quan trọng.

▶ Phân loại các khoảng trống theo hướng di chuyển

Các khoảng trống chủ yếu được phân biệt dựa trên hướng di chuyển của chúng. Một khoảng trống hoàn toàn theo hướng tăng xảy ra khi mức mở cửa vượt qua mức cao của phiên trước. Ngược lại, một khoảng trống một phần theo hướng tăng xảy ra khi giá mở cửa cao hơn mức đóng cửa trước đó, nhưng không vượt qua mức cao của ngày đó.

Tương tự, một khoảng trống hoàn toàn theo hướng giảm xảy ra khi mức mở cửa thấp hơn mức thấp của phiên trước, trong khi một khoảng trống một phần theo hướng giảm để lại giá nằm giữa mức đóng cửa trước và mức thấp của ngày đó.

▶ Bốn loại gap mà mọi trader cần nhận biết

Gap phổ biến

Những khoảng trống này đơn giản thể hiện các gián đoạn trong động thái giá mà không phản hồi theo các mẫu kỹ thuật cụ thể. Nhiều nhà phân tích đồng ý rằng chúng tạo ra ít cơ hội giao dịch thực sự sinh lợi.

Gap phá vỡ

Chỉ ra sự biến đổi trong mẫu hình giá, nơi tài sản “bứt phá” khỏi phạm vi trước đó một cách rõ ràng. Loại gap này, đặc biệt khi đi kèm với khối lượng giao dịch lớn, có thể báo hiệu sự bắt đầu của một xu hướng mới. Nhà giao dịch có thể xem xét các vị thế mua dài hạn sau một gap phá vỡ tăng hoặc bán khống sau một gap giảm, xác nhận qua cây nến tiếp theo.

Gap tiếp diễn hoặc “runaway”

Thúc đẩy một xu hướng đã thiết lập mà không thay đổi hướng đi. Thường được kích hoạt bởi các tin tức củng cố tâm lý hiện có trên thị trường. Đối với nhà giao dịch mới, nên theo xu hướng và đặt lệnh dừng lỗ ngay dưới gap trong các trường hợp tăng hoặc ngay trên trong các gap giảm.

Gap kiệt sức

Đại diện cho điều ngược lại với các loại trên. Giá tiến về phía xu hướng qua một “khoảng trống” cuối cùng, nhưng sau đó đảo chiều. Thường xuất phát từ tâm lý bầy đàn, nơi các nhà đầu cơ dự đoán xu hướng và đẩy tài sản về vùng quá mua. Các nhà giao dịch nâng cao tận dụng các tình huống này bằng cách mở vị thế ngược lại với xu hướng trước đó.

▶ Tầm quan trọng chiến lược của các khoảng trống tăng giá

Một khoảng trống tăng báo hiệu một khối lượng mua đáng kể đang đổ vào thị trường. Tuy nhiên, điều thực sự thách thức là xác định xem động thái này có phải là tạm thời hay sẽ hình thành một xu hướng bền vững.

Sự khác biệt giữa gap hoàn toàn và gap một phần: Phân biệt này rất quan trọng để đánh giá rủi ro và lợi ích. Một gap hoàn toàn thường cho thấy có đủ cầu mua hoặc bán đối với tài sản, báo hiệu các nhà tạo lập thị trường rằng một sự thay đổi giá đáng kể sắp xảy ra. Điều này đòi hỏi phải điều chỉnh các lệnh chờ lớn hơn. Trong khi đó, gap một phần cho thấy nhu cầu vừa phải, chỉ cần một mức tăng giá nhỏ để kích hoạt các lệnh giao dịch.

▶ Chiến lược thực hành để nhận diện và giao dịch gap

Đối với nhà giao dịch hàng ngày, việc chuẩn bị bắt đầu từ nhiều giờ trước khi thị trường mở cửa. Phân tích hoạt động trước đó, họ có thể phát hiện ra các tín hiệu cho thấy các cổ phiếu nhất định sẽ có biến động đáng kể.

Các bước cơ bản:

1. Tìm kiếm và lọc: Xác định các cổ phiếu có khả năng tạo gap bằng cách sử dụng các công cụ lọc. Ưu tiên những cổ phiếu có khối lượng giao dịch lớn (tối ưu hơn là trên 500.000 cổ phiếu mỗi ngày).

2. Phân tích biểu đồ: Xem xét các biểu đồ dài hạn để xác định các vùng hỗ trợ và kháng cự rõ ràng, nơi có thể đặt các lệnh bảo vệ.

3. Xác nhận qua khối lượng: Đây là chỉ báo phân biệt chính. Khối lượng thấp thường đi kèm với gap kiệt sức, trong khi khối lượng cao cho thấy các sự kiện phá vỡ thực sự.

4. Quan sát trước khi xác nhận: Mặc dù chờ đợi xác nhận đầy đủ sẽ tăng khả năng thành công, nhưng trước tiên hãy đảm bảo đã xác định đúng loại gap trước khi mở vị thế.

Nhà giao dịch dành thời gian nghiên cứu các yếu tố nền tảng đằng sau mỗi gap và phân loại chúng đúng cách thường thực hiện các giao dịch có khả năng thành công cao hơn. Tuy nhiên, luôn tồn tại rủi ro; quản lý rủi ro phù hợp vẫn là yếu tố then chốt.

▶ Công cụ trực quan để nhận diện gap

Nến Nhật là dạng biểu diễn hữu ích nhất để xác định các khoảng trống này. Mỗi cây nến thể hiện mức giá mở cửa, đóng cửa, cao nhất và thấp nhất của một khoảng thời gian nhất định. Màu sắc và độ dài của nến truyền tải thông tin về hướng đi và cường độ của biến động tài sản.

▶ Kết luận: Gap như các chỉ báo thay đổi

Các khoảng trống trên thị trường chứng khoán thường báo hiệu ba kịch bản: bắt đầu của một xu hướng mới, kết thúc của một xu hướng cũ, hoặc sự gia tốc của một xu hướng đang diễn ra. Vì phân tích gap chủ yếu mang tính hồi quy, nên có thể hoạt động đáng tin cậy khi áp dụng đúng trong các giao dịch chứng khoán.

Mặc dù không thể dự đoán chính xác các gap, việc nghiên cứu kỹ lưỡng các yếu tố cơ bản, khối lượng giao dịch và các loại gap giúp các nhà giao dịch đưa ra quyết định sáng suốt và tận dụng các cơ hội thị trường khi chúng xuất hiện.