Đầu tư dầu thô chọn như thế nào? Bài viết này giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa ETF, hợp đồng tương lai và cổ phiếu dầu khí

Dầu thô là một trong những hàng hóa có khối lượng giao dịch lớn nhất toàn cầu, đồng thời cũng là trụ cột quan trọng của nền kinh tế hiện đại. Đối với nhà đầu tư, việc tham gia vào thị trường dầu thô đã không còn giới hạn ở một kênh đơn lẻ — các phương thức như hợp đồng tương lai, quỹ đầu tư, ETF, cổ phiếu dầu khí, quyền chọn… đều có thể giúp bạn kiếm lợi từ biến động giá dầu. Trong đó, ETF dầu thô được ưa chuộng nhờ tính tiện lợi trong giao dịch và mức độ tiếp cận thấp. Vậy, ETF dầu thô thực sự có những ưu điểm và nhược điểm gì? Bài viết sẽ phân tích sâu về nguyên lý hoạt động của ETF dầu thô, các sản phẩm trên thị trường, các phương án đầu tư thay thế và chiến lược quản lý rủi ro, giúp bạn hiểu rõ hơn về loại công cụ tài chính này.

Cơ chế cốt lõi của ETF dầu thô là gì?

ETF dầu thô ra đời từ năm 2005, là sản phẩm tài chính sáng tạo đi cùng sự phục hồi của kinh tế toàn cầu. Khác với đầu tư trực tiếp vào dầu thô vật chất, ETF dầu thô không lưu giữ dầu thực tế mà mô phỏng theo biến động giá của dầu qua các công cụ tài chính như hợp đồng tương lai dầu, hợp đồng kỳ hạn hoặc hoán đổi. Thiết kế này giúp nhà đầu tư phổ thông không cần phải tham gia vào thị trường hợp đồng tương lai phức tạp vẫn có thể tham gia biến động giá dầu.

ETF dầu thô được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán, cách mua bán hoàn toàn giống như cổ phiếu thông thường, mang lại sự tiện lợi chưa từng có trong giao dịch. Cùng với sự phát triển của thị trường, các sản phẩm ETF còn có dạng ngược và đòn bẩy, cho phép nhà đầu tư thực hiện các thao tác mua bán gấp 2 đến 3 lần chiều hướng thị trường. Hiện tại, thị trường Mỹ là nơi có quy mô lớn nhất của các sản phẩm đòn bẩy này, cung cấp cho nhà đầu tư nhiều lựa chọn linh hoạt hơn trong phân bổ tài sản.

Tổng quan các sản phẩm ETF dầu thô toàn cầu

Lựa chọn tại thị trường Đài Loan

Vua Yada S&P Oil ETF (00642U) là ETF duy nhất tại Đài Loan theo dõi chỉ số dầu thô liên quan. Quỹ do Yuanta Investment Trust phát hành, theo dõi chỉ số S&P Goldman Sachs Crude Oil Enhanced Return Index, có độ tương quan cao tới 0.923 với giá dầu thực tế. Phí quản lý 1.00%, phí lưu giữ 0.15%, giá giao dịch mới nhất là 14.87 TWD, là công cụ chính để nhà lẻ tham gia hưởng lợi từ tăng hoặc giảm của giá dầu.

Một ETF đáng chú ý khác là JKo Bản Năng Oil 2X (00715L), là ETF đòn bẩy 2 lần theo hướng tích cực của dầu Brent, do iShares phát hành. Theo dõi chỉ số phản ánh lợi nhuận hàng ngày của dầu Brent nhân 2, phí quản lý 1% cộng phí lưu giữ 0.15%, giá mới nhất là 11.79 TWD. So với ETF truyền thống, các sản phẩm đòn bẩy có thể nhân rộng lợi nhuận nhưng đi kèm rủi ro cao hơn.

Các lựa chọn phong phú trên thị trường Mỹ

Thị trường ETF dầu thô tại Mỹ phát triển toàn diện hơn. Global X MLP & Energy Infrastructure ETF (MLPX) do Global X phát hành, phí quản lý chỉ 0.45%, lợi tức cổ tức hàng năm lên tới 10.1%, theo dõi chỉ số MLP gồm các công ty đường ống dầu khí và khí tự nhiên. Các cổ phiếu lớn trong danh mục gồm TC Energy, Enbridge, Williams Companies… đều là các doanh nghiệp hạ tầng năng lượng hàng đầu.

iShares Global Energy ETF (IXC) có phí 0.46%, lợi tức cổ tức 11.88%, theo dõi các công ty năng lượng lớn toàn cầu. Trong top 3 cổ phiếu nắm giữ là ExxonMobil, Chevron và TotalEnergies — đều là các tập đoàn dầu khí và khí đốt hàng đầu quốc tế.

Energy Select Sector SPDR Fund (XLE) quy mô lớn nhất, tổng tài sản quản lý lên tới 8.3313 tỷ USD, phí quản lý chỉ 0.13%, lợi tức cổ tức 15.57%. Quỹ này hoàn toàn gồm các cổ phiếu các công ty năng lượng Mỹ, trọng điểm là các tập đoàn dầu khí tích hợp lớn như Chevron, ExxonMobil, ConocoPhillips.

Ngoài ETF, còn các kênh đầu tư dầu thô nào khác?

Ngoài ETF, nhà đầu tư có thể lựa chọn các phương thức khác phù hợp với khả năng chịu đựng rủi ro của mình.

Giao dịch hợp đồng tương lai: thanh khoản cao nhất nhưng mức độ phức tạp lớn

Hợp đồng tương lai dầu là hình thức giao dịch trực tiếp nhất ngoài thị trường vật chất, có tính thanh khoản cực cao. Các hợp đồng phổ biến nhất là WTI và Brent, bên cạnh đó còn có hợp đồng dầu cao lưu huỳnh và Dubai Sour. Tuy nhiên, các hợp đồng này có khối lượng giao dịch lớn, yêu cầu ký quỹ cao, không phù hợp với nhà đầu tư nhỏ lẻ hay cá nhân. Thêm vào đó, biến động giá dầu dữ dội, dự đoán khó chính xác, dễ dẫn đến thua lỗ lớn ban đầu.

Cổ phiếu dầu khí: cần nghiên cứu cơ bản sâu hơn

Đầu tư trực tiếp vào cổ phiếu dầu khí là một lựa chọn khác. Nhà đầu tư không chỉ theo dõi giá dầu toàn cầu mà còn phải phân tích kỹ năng sản xuất, tình hình tài chính, cạnh tranh và môi trường năng lượng vĩ mô của các công ty mục tiêu. Các doanh nghiệp lớn như Sinopec (nhà lọc dầu lớn nhất thế giới), ExxonMobil, Royal Dutch Shell, BP, TotalEnergies đều có lợi thế riêng tại các khu vực khác nhau. So với ETF, đầu tư cổ phiếu đòi hỏi khả năng phân tích cao hơn nhưng cũng có tiềm năng sinh lợi vượt trội hơn.

Giao dịch quyền chọn: con dao hai lưỡi trong quản lý rủi ro

Quyền chọn cho phép nhà đầu tư đặt trước mức giá để mua hoặc bán hợp đồng dầu tương lai trong tương lai, tương tự như mua bảo hiểm. Ví dụ, giá dầu hiện tại là 30 USD/thùng, nếu dự đoán tháng 6 giá dầu sẽ vượt 40 USD, nhà đầu tư trả phí quyền chọn 0.1 USD để có quyền mua. Nếu đúng, khi giá dầu tháng 6 lên 45 USD, thực thi hợp đồng sẽ thu lợi 4900 USD. Ngược lại, nếu giá dầu giảm, nhà đầu tư có thể bỏ quyền, chỉ mất phí quyền chọn. Giao dịch quyền chọn phức tạp, đòi hỏi hiểu biết thị trường và quản lý rủi ro tốt.

Giao dịch CFD: lựa chọn đòn bẩy khác

Hợp đồng chênh lệch (CFD) cho phép nhà đầu tư dùng đòn bẩy tham gia biến động giá dầu mà không cần sở hữu dầu thực tế. Với tỷ lệ ký quỹ từ 5% đến 20%, nhà đầu tư có thể kiểm soát vị thế lớn hơn nhiều so với số vốn bỏ ra. Ví dụ, tỷ lệ ký quỹ 5%, bỏ 50 USD có thể kiểm soát vị thế 1000 USD. CFD thường không tính phí giao dịch, lợi nhuận dựa trên chênh lệch giá, không giới hạn số lượng hợp đồng theo tiêu chuẩn, có thể giao dịch 10 thùng thay vì 1000 thùng. Tuy nhiên, do là sản phẩm đòn bẩy, rủi ro rất cao, nhà đầu tư cần đặt lệnh cắt lỗ chặt chẽ để tránh mất sạch vốn.

Tại sao nên chọn ETF dầu thô?

ETF dầu thô hội tụ nhiều ưu điểm, trở thành lựa chọn cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận.

Giao dịch dễ dàng là lợi thế hàng đầu. Không cần mở tài khoản hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể trực tiếp giao dịch qua sàn chứng khoán, thủ tục đơn giản tối đa.

Phân tán rủi ro rõ rệt. ETF nắm giữ một rổ tài sản liên quan dầu khí, giảm thiểu rủi ro từ biến động của từng cổ phiếu riêng lẻ. So với cổ phiếu, ETF có tính thanh khoản cao hơn, hỗ trợ giao dịch trong ngày, dễ bắt kịp các cơ hội ngắn hạn.

Ưu đãi về thuế là lợi ích gián tiếp. Lợi nhuận vốn của ETF chỉ bị đánh thuế khi bán ra, giúp trì hoãn nghĩa vụ thuế so với các quỹ khác.

Chi phí hợp lý so với hợp đồng tương lai và hàng hóa vật chất. Không phải trả phí lưu giữ, phí bảo hiểm, phí lưu kho, phí bảo hiểm, trong khi phí quản lý thường chỉ 0.3%-0.4%, tiết kiệm 2-3% chi phí so với các hình thức đầu tư dầu khác.

Giao dịch hai chiều linh hoạt hơn. Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán ETF, dùng lệnh giới hạn hoặc cắt lỗ để quản lý rủi ro, phù hợp với các kịch bản thị trường khác nhau.

Tổng thể, ETF dầu thô giữ lại một số ưu điểm của hợp đồng tương lai, đồng thời kiểm soát tốt rủi ro cháy tài khoản, mức độ tiếp cận thấp hơn nhiều so với thị trường hợp đồng tương lai. Việc lựa chọn các ETF quy mô lớn, có nền tảng tổ chức vững mạnh là rất quan trọng, vì các tổ chức này có hệ thống nghiên cứu tốt hơn, dự báo chính xác hơn về xu hướng giá dầu, đảm bảo an toàn vốn tốt hơn.

Những rủi ro cần nhận diện khi đầu tư ETF dầu thô

Lợi nhuận đi đôi với rủi ro. Dù ETF dầu thô có nhiều ưu điểm, nhưng rủi ro nội tại không thể bỏ qua.

Rủi ro biến động giá là thách thức hàng đầu. Các sự kiện chính trị quốc tế, xung đột địa phương, gián đoạn chuỗi cung ứng, biến đổi khí hậu đều có thể gây ra biến động dữ dội của giá dầu. Năm 2020, trong đợt dịch COVID-19, giá dầu thậm chí âm, chứng minh rõ điều này. Dự đoán xu hướng giá dầu là cực kỳ khó.

Chênh lệch thanh khoản cũng cần chú ý. Khối lượng giao dịch và hợp đồng mở của hợp đồng tương lai dầu lớn hơn nhiều so với ETF, đặc biệt đối với các tổ chức lớn, thị trường hợp đồng tương lai có tính thanh khoản cao hơn.

Yêu cầu kinh nghiệm đầu tư cao. Nhiều nhà đầu tư mới chưa hiểu rõ các khái niệm cơ bản về hợp đồng dầu, do đó khả năng chịu đựng rủi ro hạn chế. Một số ETF theo dõi các công ty dầu khí nhỏ, trung bình của Mỹ, dễ gặp khó khăn khi giá dầu giảm sâu, thậm chí phá sản, dẫn đến giá trị ròng của ETF giảm mạnh.

Chi phí chuyển đổi hợp đồng cao. Các ETF theo dõi hợp đồng tương lai dầu thường xuyên phải gia hạn hợp đồng, mỗi lần chuyển đổi đều có chi phí, không phù hợp giữ lâu dài, sẽ làm giảm lợi nhuận dần theo thời gian.

Chiến lược đầu tư ETF dầu thô

Phối hợp đa dạng danh mục

ETF dầu thô như cổ phiếu, có thể giao dịch linh hoạt, cung cấp nhiều chiến lược kết hợp. Để duy trì vị thế dầu trong danh mục ổn định, nhà đầu tư có thể bán một phần ETF để phòng ngừa rủi ro giảm giá; hoặc nếu nắm giữ nhiều cổ phiếu dầu khí, có thể bán ETF để cân bằng rủi ro, điều chỉnh linh hoạt theo thị trường.

Chiến lược ETF ngược

Ngoài ra, nhà đầu tư còn có thể chọn ETF dầu ngược để theo dõi xu hướng giảm của chỉ số dầu. Đây là công cụ tiện lợi cho những ai muốn bán khống nhưng bị hạn chế về ký quỹ hoặc tài khoản. Tuy nhiên, ETF ngược có rủi ro rất cao — dù có thể giúp phòng ngừa lỗ khi giá dầu giảm và sinh lợi, nhưng nếu giá dầu bật tăng, nhà đầu tư có thể thua lỗ lớn. Trước khi đầu tư, cần đánh giá kỹ khả năng chịu đựng rủi ro và quyết định cẩn trọng.

Tổng thể, thị trường dầu thô đầy cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức. Dù chọn ETF, hợp đồng tương lai, cổ phiếu hay các sản phẩm phái sinh, nhà đầu tư cần dựa trên khẩu vị rủi ro và kiến thức của mình để đưa ra quyết định sáng suốt. Học hỏi liên tục, vận hành cẩn trọng, đặt lệnh cắt lỗ chặt chẽ là chìa khóa để tồn tại lâu dài trong lĩnh vực đầu tư dầu thô.