NVIDIA'nin Jen-Hsun Huang'ı Beyaz Saray tarafından "sıkıştırıldı"! Trump, Blackwell'in Çin'e satışını geçici olarak durdurdu.

ABD ve Çin liderlerinin Kore'nin Busan şehrinde bir araya geleceği günlerde, Beyaz Saray içinde şiddetli bir tartışma patlak verdi. Nvidia CEO'su Jen-Hsun Huang, Çin'e yeni nesil yapay zeka çipleri Blackwell satışına izin verilmesini savundu, ancak ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle ABD'nin üst kademesince neredeyse tamamen karşı çıkıldı. Sonunda, Trump ilgili konuları ertelemeye karar verdi ve 30 Ekim'deki Busan görüşmesinde bu konuyu resmi gündeme almadı.

Jen-Hsun Huang ile Beyaz Saray şahinleri arasındaki doğrudan çatışma

(Kaynak: Reuters)

NVIDIA CEO Jen-Hsun Huang, yeni nesil yapay zeka çipleri Blackwell'in Çin'e satışını izin verme çağrısında bulunuyor. Bu talep onaylandığında, ABD'nin teknoloji politikasında önemli bir dönüm noktası olacak. Blackwell serisi çipler, şu anda dünya genelinde en gelişmiş AI işlemcileri olarak görülüyor ve H100 serisine göre işlem gücünde yaklaşık 3 kat artış sağlıyor; model çıkarımı sırasında ise 15 kat performansa ulaşabiliyor. Bu tür bir performans sıçraması, Çin'in AI veri merkezi yeteneklerini büyük ölçüde artıracak ve büyük dil modelleri, otonom sürüş, tıbbi görüntü analizi gibi alanlarda Amerika ile teknolojik farkı kapatacak.

Jen-Hsun Huang, Çin'in dünya genelinde neredeyse yarıdan fazla AI araştırmacısına sahip olduğunu düşünüyor. Amerika Birleşik Devletleri eğer pazarı tamamen kapatırsa, muhtemelen “kalıcı olarak teknik liderliğini kaybedecek”. Bu argüman, ticari ve teknik gerçeklere dayanmaktadır: Çin, yalnızca Nvidia için önemli bir pazar değil (bir zamanlar gelirinin %20-25'ini oluşturuyordu), aynı zamanda küresel AI yeniliğinde önemli bir katılımcıdır. Eğer Amerika tamamen kapatırsa, Çin zorunlu olarak yerli çip geliştirmeyi hızlandırmak zorunda kalacak ve uzun vadede Nvidia ile rekabet edebilecek yerel şirketler yetiştirebilir. Ayrıca, bu kapanma Çin'in diğer ülkelerle (Kore, Tayvan, Japonya gibi) çip şirketleriyle işbirliğini teşvik edebilir ve Amerika'nın etkisini zayıflatabilir.

Ancak, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick gibi üst düzey yetkililer bu duruma kesinlikle karşı çıkıyorlar. Onlar, bunun ABD ulusal güvenliğini ciddi şekilde tehdit edeceğini ve Çin'in AI veri merkezi yeteneklerinin yükselmesini teşvik edeceğini düşünüyorlar. Ulusal güvenlik yanlılarının mantığı ise şu şekildedir: AI teknolojisi hem askeri hem de sivil kullanıma sahip bir niteliğe sahiptir; gelişmiş AI çipleri yalnızca ticari uygulamalarda değil, aynı zamanda askeri AI sistemlerinin geliştirilmesini hızlandırmada da kullanılabilir. Bunlar arasında otonom silahlar, istihbarat analizi ve siber savaş araçları bulunmaktadır. NVIDIA'nın Blackwell'i Çin'e ihraç etmesine izin vermek, potansiyel bir rakibe stratejik bir teknoloji sağlamakla eşdeğerdir.

Neredeyse tamamen aynı güvenlik endişeleriyle karşılaşan Trump, nihayetinde 30 Ekim'deki Busan görüşmesinde bu konuyu resmi gündeme getirmedi. Bu, Beyaz Saray'ın şahinlerinin aşamalı bir zaferi olarak görülüyor ve Trump'ın Çin'e yönelik yüksek teknoloji ihracat politikasında geçici olarak sert bir duruş sergilediğini temsil ediyor. Bu karar, Nvidia için büyük bir yenilgi, Çin içinse kısa vadede gelişmiş çip temin etmenin zor olacağı, yapay zeka ve yarı iletkenlerin yerelleştirilmesi sürecinin gecikeceği anlamına geliyor.

Jen-Hsun Huang ve Trump'ın gece yarısı görüşmesi, uzlaşma seçeneklerini tartıştı

NVIDIA, dünyanın en yüksek piyasa değerine sahip teknoloji şirketi olarak, Çin pazarına derin bir bağımlılığa sahiptir. Çip ihracat kısıtlamaları 2022'de başladı ve ardından Washington, şirketleri sürekli bir oyun içinde bırakan politikaları defalarca değiştirdi. Jen-Hsun Huang son aylarda Washington'u sıkça ziyaret etti ve Trump ile yakın iletişimde kaldı. Birçok bilgili kişi, ikilinin “neredeyse her hafta geç saatte telefonlaştığını” belirtti. Bu tür doğrudan temas, Huang'ın bürokratik katmanları aşarak en üst düzey karar vericileri doğrudan ikna etmeye çalıştığını gösteriyor.

Trump, geçen hafta CBS'nin “60 Dakika” programında, Amerika'nın Nvidia'nın Çin ile “belirli seviyelerde işbirliği yapmasına” izin vereceğini ancak “o tür çipleri başkalarına vermeyeceğiz” diyerek vurguladı - bu, en üst düzey Blackwell versiyonunun hala ihracatının yasak olduğunu ima ediyor. Bu açıklama, Nvidia'nın ticari çıkarlarını tamamen engellemeyen ve en ileri teknolojilere yönelik denetimi sürdüren bir orta yol bırakıyor.

NVIDIA, düzenleyici çerçeve içinde pazarın bir kısmını koruma amacıyla performansı %30 ila %50 arasında düşürülmüş “Çin versiyonu Blackwell” tasarlıyor. Yine de, bu planın onay alıp almayacağı belirsiz. Performansı düşürülmüş çipler, yalnızca performansın mutlak değeri değil, aynı zamanda potansiyel askeri uygulamalar ve teknolojik yayılma riskleri de dahil olmak üzere ABD'nin ihracat kontrol düzenlemelerini ihlal edebilir. Ayrıca, onay alınsa bile, düşürülmüş Blackwell'in ticari cazibesi büyük ölçüde azalacak; Çinli müşteriler diğer alternatif çözümlere yönelebilir.

NVIDIA Blackwell tartışma ana noktası

Performans Artışı: H100'e kıyasla işlem gücünde 3 kat artış, çıkarım performansında 15 kat artış

Pazar Bağımlılığı: Çin, NVIDIA'nın gelirinin %20-25'ini oluşturuyordu.

Jen-Hsun Huang Stratejisi: Washington'u sık sık ikna etmek, Trump ile neredeyse her hafta gece geç saatlerde telefon görüşmesi yapmak.

Orta Yol Çözümü: Performansın %30-50 oranında düşürüldüğü “Çin Versiyonu” tasarımı

Karşıt Cephe: Dışişleri Bakanı, Ticaret Temsilcisi, Ticaret Bakanı neredeyse tamamen karşı.

Trump'un Açıklaması: “Belirli seviyelerde” işbirliği yapılabilir, ancak en üst düzey versiyon yasak.

Busan Zirvesi'nin Fırsatları ve Kaybedilenler

Busan Zirvesi, Çin-ABD ilişkilerinin anahtar bir yumuşama fırsatı olarak görülüyordu. ABD, bazı gümrük vergilerini düşürerek Çin'in nadir toprak mıknatısları ihracatını yeniden başlatmasını umuyordu, Beijing ise ABD'nin AI çip yasağında bir gevşeme göstermesini bekliyordu. Sonuç olarak, iki ülke bazı tarım ürünleri ticaretini yeniden başlattığını ve bazı gümrük vergilerini artırmayı ertelediğini duyurdu, ancak yüksek teknoloji alanında çarpıcı bir anlaşmaya varılamadı.

Çin için bu sonuç, kısa vadede gelişmiş çip tedarikinin elde edilmesinin zor olacağı ve yapay zeka ile yarı iletkenlerin yerli üretim sürecinin gecikeceği anlamına geliyor. Çin, çip elde etmek için kendi geliştirmelerine ve kaçak yollar gibi resmi olmayan kanallara bağımlı kalmaya zorlanıyor. Ancak uzun vadede, ambargo aslında Çin'in teknoloji bağımsızlığını hızlandırabilir. Tarihsel olarak, Japonya, Güney Kore ve Tayvan, Amerika'nın teknoloji ambargosu veya kısıtlamalarının baskısı altında kendi yarı iletken endüstrilerini geliştirmişlerdir. Çin'in büyük bir pazarı, yeterli finansmanı ve çok sayıda mühendisi var; eğer yeterli zaman verilirse, 5-10 yıl içinde çip bağımsızlığını elde edebilir.

Amerika için stratejik “teknolojik üstünlük penceresini” korumuş oldu. Gelişmiş yonga ihracatını kısıtlayarak, Amerika Çin'in AI yeteneklerinin gelişim hızını geciktirdi ve kendine stratejik bir avantaj süresi kazandırdı. Ancak, bu stratejinin de bir bedeli var: Nvidia büyük gelir kaybı yaşadı, Çin Amerika'dan uzaklaşmayı hızlandırdı ve müttefik ülkeler baskı altında Çin'e alternatif çipler satabilir.

Kongre Eleştirisi ve Hesaplama Gücü Egemenliği Mücadelesi

Bu arada, ABD Kongresi ve düşünce kuruluşları, Nvidia'nın lobi faaliyetlerine karşı önlemler almaya hız veriyor. Temsilciler Meclisi “Çin Sorunları Özel Komitesi”, Jen-Hsun Huang'ın kamuya açık konuşmasını “naif ve tehlikeli” olarak eleştirdi ve AI yarışmasını Soğuk Savaş dönemindeki nükleer silahlanma yarışı ile karşılaştırdı. Bu benzetme, Washington'un AI konusundaki stratejik anlayışını açığa çıkarıyor: AI sadece bir ticaret aracı değil, aynı zamanda ulusal güvenlik ve küresel hegemonya temelidir.

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, bir açıklamada şunları söyledi: “Başkan Trump, politika oluştururken üst düzey şirket liderlerinin görüşleri de dahil olmak üzere çeşitli sesleri dinliyor. Ancak nihai karar, her zaman Amerikan halkının en büyük menfaati göz önünde bulundurularak verilmektedir.” Bu açıklama, Trump'ın teknoloji ticaret politikalarını yeniden şekillendirirken “şirket çıkarları, jeopolitik rekabet ve seçim politikası” arasındaki üçlü baskıyı dengelemeye çalıştığını gösteriyor.

Blackwell ihracatında zorluklar yaşansa da, Nvidia hala bir uzlaşma arayışında. Bu yılın Ağustos ayında, Trump eski H20 çiplerinin ihracatına yönelik kısıtlamaların gevşetilmesini önermişti; bunun karşılığında şirketlerin Çin'deki satış gelirlerinin %15'ini devretmeleri gerekiyordu, ancak bu plan daha sonra Çin tarafından reddedildi ve bu durum Nvidia'nın Çin'deki satışlarının keskin bir şekilde düşmesine neden oldu. Şu anda Nvidia, Washington'un “düşük güç tüketimli Blackwell” ürününün Çin pazarına girmesine onay vermesini bekliyor. Trump'ın 2025 Nisan'ında Pekin'i ziyaret etmesi planlanıyor ve Jen-Hsun Huang'ın seyahatten önce ve sonra çip ihracatı konusunu gündeme getirmeye devam etmesi bekleniyor.

Bu AI çip ihracı politikası çekişmesi, basit bir ticari rekabetin ötesine geçerek, jeopolitik ve teknoloji hegemonisinin bir yansıması haline geldi. Küresel AI endüstrisinin hızla silahlandığı bir ortamda, Trump yönetiminin her bir kararı piyasaları, şirketleri ve ulusal stratejileri etkiliyor. Bir Beyaz Saray ekonomik danışmanının söylediği gibi: “Bu sadece çiplerle ilgili bir karar değil, 21. yüzyılda kimlerin hesaplama gücüne sahip olacağını belirleyen bir mücadele.”