AI và mạng xã hội làm cho não bộ trở nên rỉ sét như thế nào? Khi AI thay thế tư duy, mạng xã hội thay thế việc đọc: nhân loại bước vào thế hệ thoái hóa.

Gần đây, các công cụ tìm kiếm AI, chatbot và mạng xã hội mặc dù được tuyên bố có thể nâng cao khả năng học tập và hiệu quả, nhưng ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng chúng đang khiến khả năng suy nghĩ và ghi nhớ của con người “cùn đi”, và giới học thuật còn gọi đây là hiện tượng “brain rot ( não thối )”. Bài viết trích dẫn từ chuyên mục công nghệ của New York Times, khám phá xem AI và mạng xã hội thực sự thúc đẩy sự tiến hóa của nền văn minh nhân loại hay khiến con người quá phụ thuộc, dẫn đến việc con người trở nên ngu ngốc.

Thí nghiệm Hòa Đốn: Sử dụng AI có câu trả lời giống nhau.

Giáo sư Shiri Melumad của Trường Kinh doanh Wharton thuộc Đại học Pennsylvania đã đưa ra một nhiệm vụ viết đơn giản cho 250 người tham gia: cung cấp cho bạn bè một số lời khuyên về cách sống khỏe mạnh hơn. Trong số đó, một số người sử dụng Google để tìm kiếm, trong khi những người khác chỉ có thể dựa vào tóm tắt do trí tuệ nhân tạo tự động của Google tạo ra.

Kết quả cho thấy những người sử dụng AI để tóm tắt đưa ra những gợi ý giống nhau, hiển nhiên và gần như không có ích, như là ăn thực phẩm lành mạnh, uống nhiều nước, ngủ nhiều. Ngược lại, những người sử dụng tìm kiếm truyền thống của Google đưa ra những gợi ý sâu sắc và tinh tế hơn, bao gồm các yếu tố về sức khỏe thể chất, tâm lý và cảm xúc.

Thí nghiệm này cho thấy một điều: Trong các nhiệm vụ như viết lách và nghiên cứu, những người quá phụ thuộc vào công cụ AI thường có hiệu suất kém hơn so với những người không sử dụng. Giáo sư Melumad thừa nhận: “Tôi lo lắng rằng giới trẻ đã không còn thực hiện tìm kiếm truyền thống trên Google nữa.”

Kể từ khi đại dịch bắt đầu, thời gian sử dụng màn hình của thanh thiếu niên đã tăng vọt, “não bị thối rữa” trở thành từ đại diện cho năm 2024.

Khi từ “brain rot” được chọn là từ của năm 2024 bởi từ điển Oxford, định nghĩa của nó chỉ ra rằng: Các ứng dụng mạng xã hội như TikTok, Instagram khiến người dùng bị cuốn vào các video ngắn, dẫn đến việc bộ não trở nên lộn xộn.

Năm nay, điểm đọc của trẻ em Mỹ ( từ lớp 8 đến học sinh trung học ) đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Dữ liệu này đến từ Đánh giá Tiến bộ Giáo dục Quốc gia (National Assessment of Educational Progress), kỳ thi được công nhận là tiêu chuẩn vàng đáng tin cậy nhất ở Mỹ. Những kết quả này là những dữ liệu đầu tiên kể từ khi đại dịch COVID-19 làm gián đoạn giáo dục và khiến thời gian sử dụng màn hình của thanh thiếu niên tăng vọt.

AI và mạng xã hội dẫn đến hiệu suất nhận thức thấp ở sinh viên đại học

Các nhà nghiên cứu rất lo ngại, vì ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa hiệu suất nhận thức thấp với AI và mạng xã hội. Ngoài nhiều nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng công cụ AI liên quan đến sự suy giảm nhận thức, một thí nghiệm tại (MIT) của Viện Công nghệ Massachusetts còn gây sốc hơn. Các nhà nghiên cứu đã yêu cầu 54 sinh viên viết một bài luận ngắn từ 500 đến 1000 từ, chia thành ba nhóm:

Sử dụng ChatGPT viết lách

Sử dụng trợ lý tìm kiếm Google

Toàn靠 bản thân hoàn thành

Người tham gia đeo cảm biến sóng não khi viết. Hoạt động não của nhóm ChatGPT là thấp nhất, cho thấy mức độ tham gia cực kỳ thấp. Điều đáng ngạc nhiên hơn là, chỉ một phút sau khi hoàn thành, 83% người dùng ChatGPT không thể nhớ lại bất kỳ câu nào họ đã viết. Nghiên cứu viên MIT Nataliya Kosmyna nói: “Khi bạn không nhớ mình đã viết gì, bạn không còn sở hữu nó nữa.” Bà cảnh báo rằng điều này đặc biệt nguy hiểm trong các lĩnh vực cần ghi nhớ và hiểu biết như đào tạo phi công.

Nghiên cứu cho thấy: Mạng xã hội làm giảm khả năng đọc và trí nhớ của trẻ em

Ngoài AI, ảnh hưởng của mạng xã hội cũng đã được xác nhận. Trường Y tế Công cộng thuộc Đại học California, San Francisco đã công bố một nghiên cứu trên tạp chí JAMA, theo dõi 6,500 thanh thiếu niên từ 9 đến 13 tuổi, phát hiện ra rằng những học sinh sử dụng các nền tảng như TikTok, Instagram từ 1 đến 3 giờ mỗi ngày có kết quả kém rõ rệt trong các bài kiểm tra đọc, ghi nhớ và từ vựng.

Bác sĩ nhi khoa Jason Nagata giải thích: “Mỗi giờ dành cho việc lướt mạng xã hội thì mất đi một giờ cho việc đọc sách và ngủ.” Điều này cũng giải thích tại sao khả năng đọc của thanh thiếu niên Mỹ đạt mức thấp kỷ lục trong thời kỳ hậu đại dịch.

Làm thế nào để tránh bị rỉ sét não?

Các chuyên gia khuyên rằng, các bậc phụ huynh nên thiết lập khu vực không có điện thoại, chẳng hạn như phòng ngủ, bàn ăn, để trẻ có thể tập trung vào việc học và nghỉ ngơi. TikTok cho biết các bậc phụ huynh có thể sử dụng tính năng “Time Away” để giới hạn thời gian sử dụng.

Về AI, nghiên cứu của MIT chỉ ra một chi tiết quan trọng: nếu sinh viên trước tiên sử dụng trí não của mình để suy nghĩ, sau đó sửa đổi bằng ChatGPT, hiệu quả học tập là tốt nhất. Ngược lại, sinh viên phụ thuộc vào AI ngay từ đầu, ngay cả khi sau đó cố gắng suy nghĩ độc lập, cũng khó phục hồi hoạt động não bộ ban đầu. Giáo sư Wharton Melumad cho rằng, vấn đề cơ bản của AI là biến hành vi chủ động của não bộ thành việc tiếp nhận thụ động. Bà ấy gợi ý: “Đừng để Bots làm tất cả nghiên cứu. Hãy để nó trả lời những câu hỏi nhỏ, nhưng việc học thực sự vẫn nên dựa vào việc đọc và suy nghĩ.”

Từ việc Socrates chỉ trích “chữ viết làm suy yếu trí nhớ” đến bài viết của The Atlantic vào năm 2008 với tiêu đề “Liệu Google có làm chúng ta ngu đi không?”, lo lắng của nhân loại về công nghệ chưa bao giờ ngừng lại. Nhưng lần này, AI và mạng xã hội không chỉ thay đổi nguồn thông tin của chúng ta, mà còn đang tái định hình, thậm chí làm gỉ sét cách chúng ta suy nghĩ.

Bài viết này về AI và mạng xã hội làm thế nào để làm não hóa rỉ? Khi AI thay thế tư duy, mạng xã hội thay thế việc đọc: nhân loại bước vào thế hệ thoái hóa. Xuất hiện lần đầu trên Liên Tin tức ABMedia.