EIP-8079 Tái định hình tiêu chuẩn hợp tác và an toàn giữa L1 và L2

Tác giả: Zhixiong Pan Nguồn: chainfeeds

Trong hai năm qua, lực lượng chính mở rộng quy mô Ethereum là các Layer 2 Rollup như Arbitrum, Optimism, Base, v.v. Mặc dù các chuỗi L2 này đã nâng cao hiệu suất, nhưng lại mang đến sự phân mảnh về tài sản và trải nghiệm. Người dùng thường xuyên phải chuyển chuỗi, tài sản bị phân tán ở nhiều mạng khác nhau, trải nghiệm không tốt, tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn cũng khó đồng bộ.

Để giải quyết vấn đề phân mảnh ở tầng trải nghiệm, cộng đồng Ethereum gần đây đã đề xuất EIL (Ethereum Interoperability Layer - Lớp tương tác Ethereum), giúp mang lại trải nghiệm người dùng thống nhất trên nhiều mạng L2, khiến người dùng cảm giác như đang sử dụng một chuỗi duy nhất thay vì nhiều mạng độc lập.

Đồng thời, các nhà nghiên cứu Ethereum cũng bắt đầu chú ý đến vấn đề tiêu chuẩn hóa và an toàn ở tầng giao thức, từ đó xuất hiện đề xuất EIP-8079 (Native Rollup) mà chúng ta sẽ giới thiệu hôm nay.

Native Rollup là gì?

Nói một cách đơn giản, Rollup hiện tại xử lý giao dịch trên chuỗi của mình, sau đó định kỳ gửi một số dữ liệu trạng thái hoặc bằng chứng lên chuỗi chính Ethereum (L1) để đảm bảo tính xác thực của kết quả thực thi. Tuy nhiên, mỗi Rollup lại có máy trạng thái, hệ thống bằng chứng và logic xác thực riêng, dẫn đến sự phức tạp và rủi ro bảo mật.

Khái niệm Native Rollup do EIP-8079 đề xuất có cốt lõi là bổ sung một hợp đồng tiền biên dịch mới trên chuỗi chính Ethereum, gọi là EXECUTE, cho phép Rollup gửi trực tiếp block trên chuỗi của mình lên chuỗi chính, để chuỗi chính thực thi lại và xác minh tính hợp lệ của block đó.

Điều này có nghĩa là Rollup không còn cần tự xây dựng máy trạng thái hoặc hệ thống bằng chứng phức tạp nữa, mà có thể sử dụng trực tiếp động cơ thực thi của Ethereum, từ đó giảm thiểu đáng kể sự phức tạp và rủi ro bảo mật. Thiết kế này được gọi là “Native Rollup”, tức Rollup nguyên bản đúng nghĩa.

Ai đang thúc đẩy đề xuất này?

Tác giả của EIP-8079 là Luca Donno đến từ L2BEAT và nhà nghiên cứu Justin Drake của Ethereum Foundation. Thực tế, ý tưởng này đã được nêu ra và thảo luận trên diễn đàn cộng đồng từ đầu năm 2025, đến gần đây mới chính thức hình thành bản thảo EIP và bước vào giai đoạn thảo luận kỹ thuật chi tiết.

Về mặt kỹ thuật, Native Rollup thực hiện điều gì?

Thay đổi kỹ thuật cốt lõi của Native Rollup là bổ sung một hợp đồng tiền biên dịch đặc biệt—EXECUTE. Nó cho phép Rollup gửi một block lên L1, sau đó động cơ EVM của chuỗi chính Ethereum sẽ trực tiếp xác minh.

Cụ thể, quá trình như sau:

Dữ liệu Rollup gửi lên sẽ bao gồm trạng thái L2 hiện tại, dữ liệu block cần xác minh, cùng một số dữ liệu neo từ L1 sang L2.

Khi chuỗi chính thực thi EXECUTE, sẽ:

• Kiểm tra tính hợp lệ của block (ví dụ, cấm loại giao dịch Blob đặc biệt);
• Tiêm dữ liệu neo vào một địa chỉ hệ thống cụ thể trong trạng thái L2;
• Gọi hàm chuyển đổi trạng thái nội bộ của client Ethereum, phát lại hoàn toàn block L2 gửi lên.

Nếu phát lại thành công, block được coi là hợp lệ; nếu không, block sẽ bị từ chối.

Nhờ đó, L2 không còn phải tự xây dựng hệ thống xác minh phức tạp, mà có thể trực tiếp sử dụng động cơ thực thi đã hoàn thiện của chuỗi chính Ethereum.

Tại sao cần thay đổi như vậy?

Hiện tại, mỗi L2 đều tự xây dựng logic xác minh, dẫn đến chi phí bảo trì và rủi ro bảo mật rất cao. Mỗi khi chuỗi chính cập nhật, L2 cũng phải cập nhật theo, nếu không sẽ dễ xảy ra rủi ro bảo mật hoặc vấn đề tương thích.

Với Native Rollup và chuẩn hóa logic xác minh, L2 sẽ không còn cần tự duy trì một bản sao EVM và hệ thống xác minh phức tạp nữa. Mô hình an toàn toàn bộ sẽ chỉ còn một vấn đề duy nhất: chuỗi chính Ethereum có an toàn không.

Điều này cũng giúp loại bỏ dần các biện pháp an toàn tạm thời như hội đồng an ninh, đa chữ ký, v.v., tiến tới một giải pháp mở rộng thực sự phi tập trung và an toàn hơn.

Điều này sẽ giới hạn L2 ở những khía cạnh nào?

Để trở thành Native Rollup cần một tiền đề quan trọng: tầng thực thi phải tương đương cao với EVM của chuỗi chính Ethereum. Điều này có nghĩa là L2 không được tự ý thêm opcode, hợp đồng tiền biên dịch, hoặc loại giao dịch đặc biệt trong môi trường thực thi của mình, nếu không EXECUTE trên chuỗi chính sẽ không thể phát lại block một cách chính xác.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa L2 hoàn toàn không thể tạo sự khác biệt. Thực tế, L2 vẫn có thể giữ các nét riêng về mô hình kinh tế, phương thức quản trị, cơ chế sắp xếp giao dịch, v.v., chỉ có tầng thực thi là bắt buộc phải tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn của chuỗi chính Ethereum.

Native Rollup có ý nghĩa gì đối với hệ sinh thái Ethereum?

Đối với các dự án L2, tính an toàn và chi phí bảo trì sẽ giảm mạnh, chi phí quản trị và vận hành dự án cũng giảm theo.

Đối với lập trình viên, khi triển khai hợp đồng có thể đảm bảo hành vi xác định giống chuỗi chính, không còn phải tùy biến cho từng L2.

Đối với người dùng, tính an toàn của tài sản sẽ tăng rõ rệt, trải nghiệm gần giống như “chuỗi chính Ethereum thực sự”, về lâu dài, sự thống nhất và khả năng sử dụng của hệ sinh thái sẽ được cải thiện rất nhiều.

Tóm tắt

Ethereum với đề xuất Native Rollup theo EIP-8079 đã cung cấp một phương thức xác minh thực thi chuẩn hóa ở tầng giao thức cho L2, giúp L2 thực sự tận dụng được tính an toàn và hạ tầng trưởng thành của chuỗi chính. Cùng với các giải pháp như EIL, Ethereum cũng đang dần khắc phục các điểm đau về trải nghiệm người dùng và tính luân chuyển tài sản bị phân mảnh của L2 hiện nay.

Trong tương lai, chúng ta có thể sẽ chứng kiến một hệ sinh thái Ethereum thống nhất hơn về trải nghiệm và an toàn hơn.